Milieu Compact 23

Nummer 23 | Jaargang 32 | 17 december 2020

MILIEU COMPACT

Varende zonneparken

NIEUWE KOERS MILIEU COMPACT

Zie achterpagina arrow-right

Teelt van zeewier kan 12 miljard mensen voeden

Cementloos beton verandert bruggengebouw

1 Vernieuwde gedragscode voor ontwikkeling windparken MILIEU COMPACT

INHOUDSOPGAVE

BEDRIJF Tata Steel investeert 300 miljoen euro in milieumaatregelen....................3 KWS komt met ’s werelds eerste elektrische asfaltspreidmachine..........3 Aanschaf elektrische bestelauto komt dichterbij..........................................3 Productieverlies beperkt bij vlakke CO2-heffing...........................................3 Nieuwe speler in de markt van (semi-)permanente woningen...................4 Compensatie CO2-uitstoot zakelijke vluchten................................................4 Nestle investeert miljarden in tegengaan klimaatverandering..................4 OVERHEID Kabinet neemt extra maatregelen voor CO2-reductie.................................4 Provincies starten samenwerking rond verdienmodellen voor natuur....5 Rotterdam trekt 100 miljoen uit voor duurzame projecten........................5 Controle op bodemsaneringen papieren werkelijkheid................................5 Rijk en provincies eens over besteding 3 miljard euro voor sterke natuur.......................................................................................................................6 Provincies verduurzamen klein maatschappelijk vastgoed........................6 KLIMAAT EN ENERGIE Vrachtschepen transformeren tot varende zonneparken...........................6 Eerste bio-LNG installatie van Nederland in Amsterdamse haven..........7 Energieconvenanten MJA3 en MEE op koers................................................7 Vernieuwde gedragscode voor ontwikkeling windparken op land............7 Krachtigste batterij van Nederland..................................................................8 Nieuwe versie Energiecijfers en - tabellen online..........................................9 EPZ pleit voor twee extra kerncentrales.........................................................9 Randvoorwaarden voor toekomstige groei windenergie op zee................9 Nederland opnieuw op 29e plek in klimaatindex...........................................10 Steeds meer Nederlandse financiële instellingen meten CO2-impact......10 Gifgroen zonnepaneel wekt ook stroom op als de zon niet schijnt............10 DUURZAME ONTWIKKELING BlueCity opent biolab voor producten van de toekomst..............................11 Gulpener Bierbrouwerij winnaar Koning Willem I Plaquette....................11 Werklocatie InnoFase in Duiven wint Circular Economy Award 2020....14 Teelt van zeewier kan 12 miljard mensen voeden..........................................14 Sympany gaat donzen dekbedden inzamelen.................................................14 Gedeputeerden Noord- en Zuid-Holland lanceren Circulair West............15 Partijen ondertekenen Denim Deal...................................................................15 ‘Circulair Inkopen 2.0’ levert schat aan kennis en ervaringen op..............16 Green Deal Participatie deelt inzichten met gedragscodes en handleidingen..........................................................................................................16 Autodelen in de lift................................................................................................16 Cementloos beton verandert bruggengebouw in Nederland......................16 Nationale Agenda Materialen.............................................................................17 EUROPA Groene, Gezonde Steden 13 EU-landen bundelen krachten........................17 Europese Commissie wil honderd klimaatneutrale steden in 2030..........17 INTERNATIONAAL Kweekvleesprimeur voor Singapore.................................................................18 PlantLab bouwt groenteflats in de Verenigde Staten...................................18 ONDERZOEK Cocktail van bestrijdingsmiddelen in Gelderse natuurgebieden...............19 Haalbaarheidsstudie naar grootschalige CO2-opslag in Noordzeebodem.....................................................................................................19 Gestage daling uitstoot vervuilende stoffen....................................................20 Ontbossing Amazoneregenwoud bereikt hoogste punt in twaalf jaar......20 Broeikasemissies EU daalden in 2019 naar laagste niveau in 30 jaar......20 Vliegen veel slechter voor het milieu dan gedacht........................................21 Bedrijven zien verlies van biodiversiteit wereldwijd nauwelijks als risico..........................................................................................................................21

BERICHTEN White Paper ‘Plastics in het Milieu’..................................................................21 Herbruikbare verpakkingen nieuwe norm......................................................22 Zet hem op, ruim het op.......................................................................................22 Ruim 4 miljoen voor verduurzamen havens Noord-Holland.......................22 Corona vertraagt opmars elektrische bus.......................................................22 Groningen gezondste stad, Zaanstad kan impuls gebruiken......................23 Investering van 100 miljoen in onderzoek naar mondiale vraagstukken..........................................................................................................23 Verander spelregels om voedsel binnen de keten te houden......................23 DUURZAME INITIATIEVEN IN VOGELVLUCHT Duurzame thuiswerkplek..................................................................12 Heet water voor onkruidbestrijding...............................................12 Actieplan Biobased Kunststoffen....................................................12 Zet ‘m op 60!........................................................................................12 Herbruikbare snackzakjes................................................................13 Vernieuwde waterstofauto van Toyota...........................................13 Verdubbeling Europese verkooppunten Seepje...........................13 Zwolle ontvangt Gouden Bakkie......................................................13 PLUS maakt cacao-ambitie waar....................................................13

COLOFON

Milieu Compact verschijnt 23x per jaar en is een uitgave van DG Communicatie, een bureau met een lange staat van dienst op het gebied van milieujournalistiek.

Foto voorpagina: Wattlab

Redactieadres DG Communicatie

o6 219 058 43

Postbus 158

graafcom@wxs.nl ISSN 1385-6464

1600 AD Enkhuizen

Abonnementen Milieu Compact is één van de drie pijlers van MilieuCompleet een totaalpakket voor duurzame verdieping. Met een abonnement op dit pakket ontvangt u Milieu Compact, Tijdschrift Milieu, MilieuMagazine en bent u lid van de VVM, het netwerk van milieuprofessionals. Abonnees ontvangen bovendien korting op diverse diensten en producten. De abonnementsprijs bedraagt € 581,95 per jaar (incl. BTW). Ga voor meer informatie en aanmelden naar: www.milieucompleet.nl

Informatie: www.milieucompleet.nl

2 MILIEU COMPACT

Deze stap naar 100% elektrisch asfaltmaterieel zet KWS samen met importeur Van der Spek, specialist in elektri- ficatie GWW-materieel UMS en producent Dynapac. De investering in een elektrische asfaltspreidmachine en drieroller wals past bij de ambitie van KWS om in 2030 een volledig CO2-neutraal materieelpark te hebben. Op termijn is het doel een volledig elektrische en daarmee emissieloze asfaltset in te zetten. Persbericht KWS, 26-11-2020 Aanschaf elektrische bestelauto komt dichterbij In het klimaatakkoord is afgesproken dat vanaf 2025 zo’n 30 Nederlandse steden een zero emissiezone invoeren voor stadslogistiek. Daarbij is ook afgesproken dat er ondersteuning komt voor ondernemers die in zo’n zone moeten zijn. Deze ondernemers kunnen vanaf komend voorjaar tot 5000 euro subsidie aanvragen voor de aanschaf of lease van een uitstootvrije bestelbus. Staats- secretaris Van Veldhoven (IenW): “Met dit steuntje in de rug bij de aanschaf van een schone bestelbus slaan we twee vliegen in een klap. Goed voor de schone lucht in onze steden, en het ondersteunt ondernemers de komen- de jaren bij de overstap naar een elektrische bestelbus. Zo’n bus is duurder in de aanschaf, maar goedkoper in het onderhoud en gebruik.” De regeling tot en met 2025. Er is in totaal 185 miljoen euro beschikbaar voor het sti- muleren van schone bestelbussen. Voor 2021 is er 22 mil- joen beschikbaar subsidie, en op is op. De komende jaren loopt het subsidiebedrag terug omdat er steeds meer en goedkopere elektrische bestelbussen op de markt komen. Persbericht Ministerie van IenW, 30-11-2020 Een invoering van een vlakke CO2-heffing voor de Nederlandse industrie van 200 euro per ton CO2 leidt naar verwachting tot een productieverlies van maximaal vijf procent. Deze bevinding volgt uit modelanalyses van het Centraal Planbureau (CPB) naar de economische effecten van vlakke heffingen met een substantieel tarief van 100 of 200 euro per ton CO2 boven op het Europese emissiehandelssysteem (EU ETS). Het beperkte produc- tieverlies komt met name doordat de heffing de produc- tiekosten in de industrie niet heel sterk doet stijgen. Wel kunnen sommige industriële sectoren meer productiever- lies verwachten dan andere. Daarbij gaat het om sectoren die relatief veel CO2 uitstoten en daarnaast veel interna- tionale concurrentie kennen. De weglek van CO2-uitstoot Productieverlies beperkt bij vlakke CO2-heffing

BEDRIJF

Tata Steel investeert 300 miljoen euro in milieumaatregelen De Nederlandse tak van Tata Steel gaat fors investeren om milieuoverlast te verminderen. Het bedrijf trekt 300 miljoen euro uit voor de uitvoering van een nieuw pakket maatregelen, onder de naam Roadmap+, die overlast van uitstootgassen en geur moet tegengaan op het fabriek- sterrein in IJmuiden. Vorig jaar lanceerde het bedrijf het programma Road- map 2030, waarbij maatregelen werden genomen om overlast door stof, geluid, geur en licht tegen te gaan. Roadmap+ is een uitbreiding op het voorgaande pakket. Een van de aanvullende maatregelen is de realisatie van een De NOx-installatie bij de Pelletfabriek, waarbij de uit- stoot van stikstof (NOx) en zware metalen wordt vermin- derd. Een ander project is een verandering van de Kook- en Gasfabriek 2. Door een aanpassing van de afdichting en een potentiële nieuwe afzuigtechniek verwacht Tata Steel een vermindering van de uitstoot. DuurzaamBedrijfsleven, 09-12-2020 VolkerWessels-onderneming KWS investeert in 100% elektrisch asfalteren. De marktleider in de wegenbouw gaat ’s werelds eerste emissieloze asfaltspreidmachine in de loop van 2021 inzetten. Daarnaast investeert KWS in een volledig elektrische drieroller wals. Dit betekent dat er binnenkort volledig elektrisch asfalt kan worden verwerkt. Daarmee zet de wegenbouwer een grote stap richting volledig emissieloos asfalteren. Uiteraard dienen de batterijen van beide apparaten met groene stroom te worden opgeladen voor optimale verduurzaming. KWS komt met ’s werelds eerste elektrische asfaltspreidmachine

3 MILIEU COMPACT

verandering. De Zwitserse voedings- en drankenreus meldt dat de investeringen vooral zullen worden gefinan- cierd door operationele en structurele kostenbesparin- gen en geen impact zouden moeten hebben op de winst. Ongeveer 1,2 miljard frank zal gaan naar het bevorderen van regeneratieve landbouw in de aanvoerketen van het bedrijf. Nestlé wil in de komende vijf jaar onder meer 100 procent hernieuwbare elektriciteit bereiken en boeren en toeleveranciers ondersteunen in de bevordering van regeneratieve landbouw. Ook wil het bedrijf elk jaar 20 miljoen bomen planten in de gebieden waar het zijn grondstoffen vandaan haalt. deaandeelhouder.nl

naar het buitenland als gevolg van de heffing kan oplopen tot ongeveer de helft van de door de heffing ingezette uit- stootreductie in de Nederlandse industrie. Een gerichte terugsluis van de belastingopbrengst ten behoeve van de verduurzaming van het productieproces kan helpen om deze weglek enigszins te beperken. Nieuwsbrief Online Kenniscentrum Duurzaam Ondernemen, 30-11-2020

Nieuwe speler in de markt van (semi-)permanente woningen

Nederland kampt al enige tijd met een tekort aan huis- vesting. Om in deze grote vraag te voorzien hebben drie jonge ondernemers uit Noordwijkerhout Stephan van Schie, Ruud Warmerdam en Benjamin Wessels RS-Hou- sing opgericht. Zij leveren binnen 3 maanden complete woningen, studio’s en zelfs wooncomplexen. RS-Housing bouwt zijn woningen met als basis Light-Cage steelframe. Met deze basis is er een modulair bouwconcept ontwik- keld. Alle modules worden zo ontworpen en gebouwd, zo- dat deze eenvoudig getransporteerd kunnen worden via vrachtwagen en/of schip. Eenmaal samengevoegd zien de woningen eruit als één geheel en zullen deze voldoen aan de nieuwst geldende normen anno 2021. Via een unieke productielijn kunnen er 1250 wooneenheden per jaar worden gerealiseerd. Persbericht RS Housing, 01-12-2020 Winclove Probiotics vergroent samen met Justdiggit 2.100 hectare landschap in Tanzania. Het gebied heeft de grootte van bijna de helft van Amsterdam Noord, de thuisbasis van het bedrijf. Binnen het project ‘Re-grow trees’ worden met een investering door Winclove Probio- tics 84.000 bomen teruggebracht om de CO2-uitstoot van zakelijke vluchten te compenseren en zo een positieve im- pact te leveren op het klimaat, de natuur en de mensen. Met het project ‘Re-grow trees’ worden in totaal maar liefst 8 miljoen volwassen bomen of ‘levende stammen’ in Tanzania teruggebracht door middel van de traditionele Farmer Managed Natural Regeneration (FMNR) tech- Compensatie CO2-uitstoot zakelijke vluchten

OVERHEID

Kabinet neemt extra maatregelen voor CO2-reductie Het kabinet neemt extra maatregelen om de CO2-uit- stoot in Nederland op korte termijn verder terug te dringen om te voldoen aan het vonnis in de Urgen- da-zaak. Nederland moet de CO2-uitstoot in 2020 en de jaren erna met ten minste 25 procent verminderen ten opzichte van 1990. Ondanks het feit dat Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in zijn prognoses nog niet alle door het kabinet aangekondigde maatregelen in april om aan het vonnis te voldoen heeft kunnen meenemen, vindt het kabinet dat de onzekerheids- bandbreedte over de emissies fors is. Dit is aanleiding geweest voor het kabinet om nogmaals scherp te kijken waar eventueel aanvullende inzet mogelijk is, zowel bij de kolenmaatregelen als bij andere maatregelen om aan het vonnis te voldoen. Een forse CO2-reductie wordt verwacht door de komen- de jaren de elektriciteitsproductie met kolen behoorlijk terug te brengen. Bovendien heeft het kabinet een call for proposals opengesteld om één van de drie moderne kolencentrales in Nederland de mogelijkheid te geven om vrijwillig met subsidie te sluiten. Er is één aanvraag voor subsidie binnengekomen. Momenteel wordt beoordeeld of het ingediende voorstel voldoet aan gestelde eisen, waaronder adequate ondersteuning van werknemers en overcompensatie. Als aan de voorwaarden wordt voldaan, wordt er opnieuw een kolencentrale gesloten. De productie van kolencentrales wordt tot 35% beperkt; een nog lager percentage is in ieder geval bij één centrale technisch niet mogelijk.

niek, ‘Kisiki Hai’ in het Swahili. Persbericht Justdiggit, 03-12-2020

Nestle investeert miljarden in tegengaan klimaatverandering Nestlé zal de komende vijf jaar 3,2 miljard Zwitserse frank, omgerekend bijna 3 miljard euro, investeren in initiatieven die gericht zijn op het tegengaan van klimaat-

4 MILIEU COMPACT

daarom besteed aan verdienmodellen voor een natuurin- clusieve landbouw en alternatieve verdienmodellen, zoals de verkoop van streekproducten, innovatieve toepas- singen van landbouwgewassen of het vergroten van het toeristisch aanbod. De leerervaringen uit de pilots worden gedeeld in een zogenaamde gereedschapskist, zodat ze ook op andere plekken binnen Nederland, maar

Naast maatregelen gericht op de productiebeperking van de kolencentrales werkt het kabinet op dit moment verder aan verschillende maatregelen om de CO2-uit- stoot nog verder terug te dringen. Zo is de uitvoering van de energiebesparingsverplichting met de invoering van de informatieplicht vergemakkelijkt voor bedrijven, met name mkb. In het kader van de uitvoering van het Ur- gendavonnis zijn al eerder middelen beschikbaar gesteld voor de handhaving hiervan. In aanvulling daarop wil het kabinet 9,5 miljoen euro extra in zetten voor meer- jarige extra handhavingscapaciteit. Deze extra inzet is belangrijk omdat het hier gaat om verdergaande emissie- reductie met een korte terugverdientijd – hier verdienen ondernemers geld met klimaatmaatregelen. Verder wil het kabinet de energiebesparingsplicht verbreden en verbeteren. Ook wordt onderzocht wat het effect en de wenselijkheid is van het verbreden van de energiebespa- ringsverplichting naar ETS-bedrijven. Aanvullend hierop verkent het kabinet samen met de industrie de moge- lijkheid voor een convenant voor CO2-reductie voor de energie-intensieve bedrijven die niet onder de CO2-hef- fing vallen. Tenslotte verkent het kabinet de mogelijkhe- den om de ontwikkeling naar een circulaire economie, waarmee op termijn veel CO2 kan worden bespaard, te versnellen. Persbericht Ministerie van EZK, 09-12-2020 Vijf provincies, twee ministeries, verschillende natuur- en landbouworganisaties en de stichting Deltaplan Biodiversiteitsherstel gaan samenwerken om de kwaliteit van natuurgebieden te verhogen. Ze gaan binnen het programma ‘All4biodiversity’ op zoek naar kansen voor een meer natuurlijk beheer rondom natuurgebieden en inventariseren hoe dat financieel en organisatorisch mo- gelijk gemaakt kan worden. De provincie Zuid-Holland leidt het programma dat mogelijk wordt gemaakt door een bijdrage uit het Europese LIFE IP fonds. Het programma ‘All4biodiversity’ heeft een totale loop- tijd van zes jaar en krijgt onder meer vorm via pilotpro- jecten verspreid over de deelnemende provincies. Binnen die pilotprojecten gaan de gebiedspartners op zoek naar kansrijke maatregelen die zij kunnen nemen om de na- tuurwaarden rond een Natura 2000-gebied te verhogen. Ze zoeken daarbij aansluiting bij andere opgaven zoals bodemdaling en het klimaatvraagstuk. Belangrijk is dat de maatregelen ook financieel gezien uitkomst bieden, zodat er voor boeren, recreatieondernemers en anderen een goede toekomst blijft bestaan. Veel aandacht wordt Provincies starten samenwerking rond verdienmodellen voor natuur

ook daarbuiten, navolging kunnen krijgen. Persbericht Stichting Deltaplan, 04-12-2020

Rotterdam trekt 100 miljoen uit voor duurzame projecten

De gemeente Rotterdam trekt 100 miljoen euro uit voor investeringen in grote duurzame projecten in Rotterdam, zoals recycling van plastics, infrastructuur voor water- stof, grootschalige opslag van energie en elektrificatie van de industrie en vervoer. Met die investeringen wil de gemeente de energietransitie versnellen. De investe- ringsimpuls wordt gedaan uit het energietransitiefonds van de gemeente, dat is gevuld met de opbrengsten van de verkoop van energiebedrijf Eneco. Naast de 100 miljoen voor duurzame bedrijven komt er ook 30 miljoen beschikbaar voor duurzaamheidsleningen aan kleinere bedrijven en particulieren. Het energietransitiefonds is een revolverend fonds, dat houdt in dat de opbrengsten uit investeringen terugvloeien in het fonds zodat er weer nieuwe investeringen mee kunnen worden gedaan. Persbericht gemeente Rotterdam, 01-12-2020 Controle op bodemsaneringen papieren werkelijkheid Nederlandse gemeenten en provincies controleren nauwelijks of de bodem na een sanering daadwerkelijk schoon genoeg is. Meer dan de helft van de gemeenten die hiertoe bevoegd zijn controleert dit zelfs helemaal niet. Dat blijkt uit een rondgang van KRO-NCRV pro- gramma De Monitor en Follow the Money langs alle gemeenten en provincies die bevoegd zijn met bodemsa- neringen. Er wordt volop gesaneerd in Nederland, in 2019 op 7022 plaatsen. Bij driekwart van de gemeenten en provin- cies is het aantal saneringen in de afgelopen drie jaar toegenomen of gelijk gebleven. Van de 29 gemeenten die hiertoe bevoegd zijn, liet meer dan de helft in de afgelopen drie jaar geen enkel zogenaamd verificatieon- derzoek uitvoeren. Zo kan het gebeuren dat een terrein dat officieel als gesaneerd te boek staat in werkelijkheid ernstig vervuild is. Gemeenten en provincies laten veelal geen verificatieonderzoek doen omdat zij vinden dat deze

5 MILIEU COMPACT

Ter versterking van de natuur nemen Rijk en provincies ook nationale maatregelen. Zo stijgen de vergoedingen – aan boeren, natuurbeheerders en grondeigenaren – voor natuurbeheer naar 84% van de kostprijs (mo- menteel 75%). Ook worden bomen die vanaf 2017 zijn gekapt voor natuurbeheer (bijvoorbeeld om bos om te vormen naar heide) gecompenseerd. Minister Schouten en de provincies kondigden dat recentelijk ook aan in de Bossenstrategie. Persbericht Ministerie van LNV, 08-12-2020 Alle 12 provincies maken gebruik van de Rijksbijdrage van € 24 miljoen om een ontzorgingsprogramma op te zetten. Dit betekent dat ruim 2.000 kleine maatschap- pelijk vastgoedeigenaren vanaf 2021 bij hun provincie kunnen aankloppen voor advies en begeleiding bij het verduurzamen. Eigenaren die in aanmerking komen, zijn bijvoorbeeld kleine gemeenten, schoolbesturen en zorgaanbieders met een klein aantal vestigingen. Of sportbedrijven, culturele instellingen en dorps- en buurt- huizen. Voor deze partijen is verduurzaming van hun gebouwen een uitdaging omdat het ontbreekt aan kennis en mensen. Via dit ontzorgingsprogramma kunnen vast- goedeigenaren vanaf 2021 gebruik maken van advies en ondersteuning op maat. Duurzaamheidscoaches advise- ren bijvoorbeeld over welke maatregelen slim zijn om te doen, hoe deze gefinancierd kunnen worden en helpen bij het zoeken naar de juiste partijen voor de uitvoering. Iedere provincie geeft een eigen invulling aan het ont- zorgingsprogramma en maakt zelf de keuze welke kleine vastgoedeigenaren in aanmerking komen. De opgedane regionale kennis en ervaring wordt breed gedeeld. Het programma loopt tot 1 januari 2024. Nieuwsbrief voor Ondernemend Nederland, 08-12-2020 Provincies verduurzamen klein maatschappelijk vastgoed

controles behoren tot het takenpakket van de saneer- der zelf. Die is immers gecertificeerd. Wel controleren gemeenten en provincies in de meeste gevallen of een sanering klopt op papier. Ook gaat er tijdens de sanering in bijna de helft van de gevallen iemand langs op locatie. Niet bij elke controle gaat de toezichthouder ook echt het terrein op en lang niet altijd worden er metingen verricht. Gemeenten en provincies kiezen er dus bewust voor om controles voornamelijk aan de markt zelf over te laten. Dit beleid heeft grote gevolgen: de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) constateerde onlangs dat in veertig procent van de gecontroleerde saneringen de protocollen niet werden nageleefd. De inspectie schat dat het in werkelijkheid waarschijnlijk zelfs bij nog meer saneringen misgaat. Persbericht KRO-NCRV, 06-12-2020 Rijk en provincies hebben een akkoord bereikt over de besteding van bijna 3 miljard euro voor natuurherstel en -ontwikkeling in de komende 10 jaar. Vanuit het ‘Pro- gramma Natuur’ werken overheden, natuurbeheerders en particuliere en agrarische grondeigenaren samen aan regionale en landelijke maatregelen. De plannen, onder- deel van de structurele stikstofaanpak, omvatten onder meer het versterken en verbeteren van natuurgebieden, hogere vergoedingen voor natuurbeheer en het stimule- ren van natuurinclusieve landbouw in gebieden rondom natuurgebieden. Dat staat in het Uitvoeringsprogramma Natuur, dat LNV-minister Schouten – mede namens de provincies – naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. De maatregelen ter versterking van de natuur komen boven- op de inzet voor stikstofreductie bij de bron, klimaat en kringlooplandbouw. Ook blijven alle partijen werken aan de afspraken uit het Natuurpact, zoals de afronding van het Natuurnetwerk Nederland. Van de jaarlijks beschikbare middelen gaat het meren- deel naar gebiedsgerichte maatregelen. Provincies dra- gen samen met gebiedspartijen zorg voor de uitwerking en uitvoering. Met deze maatregelen worden de natuur- gebieden en de omgeving ervan – onder regie van de provincies – versterkt, verbeterd en robuuster gemaakt. Bijvoorbeeld door het verhogen van het waterpeil of de verbetering van natuurgebieden zoals heiden, bossen en graslanden. In overgangsgebieden rondom stikstofgevoe- lige natuurgebieden worden maatregelen genomen om de natuurgebieden te versterken. Denk daarbij aan het stimuleren van natuurinclusieve vormen van onderne- men, zoals extensievere vormen van landbouw. Rijk en provincies eens over besteding 3 miljard euro voor sterke natuur

KLIMAAT EN ENERGIE

Vrachtschepen transformeren tot varende zonneparken Scheepsbouwconcern Damen Shipyards, luikenbouwer Blommaert Aluminium en zonne-energie specialist Wattlab ontwikkelen luiken met zonnepanelen voor

6 MILIEU COMPACT

Renewi levert het organisch materiaal, waaronder producten waarvan de bruikbaarheidsdatum is verstre- ken, en zet dit om in biogas. De installatie van Nordsol verwerkt dit biogas tot bio-LNG en Shell levert deze bio-LNG bij haar LNG-tankstations. Roon van Maanen, hoofd Energy en Circular Industry: ‘Deze eerste bio-LNG installatie past perfect bij onze nieuwe strategie om voor- loper in de transitie te worden. Het is een prachtig voor- beeld van een ketensamenwerking die zowel circulair is van opzet, als een bijdrage levert aan de energietransitie.’ Bio-LNG gaat de komende jaren een belangrijke rol spe- len bij de verduurzaming van het zware weg- en water- transport. De brandstof heeft een lagere CO2-uitstoot en de basis bestaat uit organische afvalstoffen. De installatie in de Amsterdamse haven produceert vanaf 2021 3,4 ki- loton bio-LNG per jaar. Hiermee kan meer dan 13 miljoen kilometer CO2-neutraal worden gereden. Dat is zo’n 370 keer de aarde rond! E-nieuws - Port of Amsterdam, 20-11-2020 Een groot aantal van de Nederlandse bedrijven die deel- nemen aan de energieconvenanten MJA3 en MEE ligt op koers om de doelstellingen tot en met 2020 te halen. De deelnemers aan de beide convenanten bespaarden in 2019 net zoveel als het jaarlijkse energieverbruik van bijna 186.000 huishoudens. Dit blijkt uit de tussentijdse rapportage over de voortgang van beide convenanten die zojuist naar de Tweede Kamer is verzonden. Neder- landse bedrijven hebben in de twee energieconvenanten met de overheid afgesproken hoeveel energie ze zouden besparen tussen 2017-2020. De uitgangspunten van de afspraken staan in de Meerjarenafspraken energie-ef- ficiëntie (MJA3 en MEE). De in totaal 992 bedrijven die in 2019 deelnamen aan de twee convenanten zijn verdeeld over 112 grote industriële bedrijven (MEE) en 880 middelgrote bedrijven (MJA3). Deze bedrijven vertegenwoordigen samen ruim 80% van het industriële energieverbruik en ongeveer 25% van het totale energie- verbruik in Nederland. Nieuwsbrief voor Ondernemend Nederland, 1 december Energieconvenanten MJA3 en MEE op koers Vernieuwde gedragscode voor ontwikkeling windparken op land Een brede coalitie van wind-, bewoners-, natuur- en milieuorganisaties heeft de richtlijnen vernieuwd voor het plaatsen van windmolens op land in de Gedragscode Acceptatie & Participatie Windenergie op Land. Nieuw is de deelname van de belangenvereniging NLVOW, de uit-

binnenvaartschepen. Sinds deze maand vaart een eerste proefopstelling door Europa. Met solarluiken wil het consortium de transitie naar een duurzame binnenvaart versnellen. Met solarluiken zou een volledig uitgerust schip, dat gemiddeld 850 m2 aan oppervlak beschikbaar heeft, per jaar tot 100 000 kg CO2-uitstoot kunnen besparen. Een hoeveelheid die gelijk is aan de uitstoot van 700 vluchten van Amsterdam naar Parijs. Een schip met elektromo- tor (bijv. hybride of diesel-elektrisch) kan de opgewekte energie namelijk gebruiken voor voortstuwing en zo ruim 10% brandstof besparen. Daarnaast daalt de benodigde inzet van dieselgeneratoren voor de stroomvoorziening aan boord. Hierdoor kunnen ook op schepen zonder elektrische voortstuwing solarluiken geïnstalleerd wor- den. Door de inzet van zonne-energie in de binnenvaart vermindert de lokale luchtvervuiling en geluidsoverlast in havens. Ook maken de solarluiken schippers minder afhankelijk van walstroompunten.

Gedurende een jaar vergaren de partijen met de proefop- stelling nu praktijkkennis over de energieopbrengst, ro- buustheid en gebruiksvriendelijkheid. Na de praktijktest en doorontwikkeling voor opschaling, willen de partijen in de loop van 2021 met een eerste systeem de markt op. De doorontwikkeling wordt gesteund door CityLab010

vanuit de gemeente Rotterdam. Persbericht Wattlab, 02-12-2020

Eerste bio-LNG installatie van Nederland in Amsterdamse haven De Amsterdamse haven krijgt de eerste bio-LNG installa- tie in Nederland. Initiatiefnemers zijn Renewi, Nordsol en Shell. In juni 2021 wordt de installatie is gebruik genomen.

7 MILIEU COMPACT

Op het moment dat de productie van duurzame energie door de wind- en zonneparken te groot is, slaat de batte- rij de duurzame energie tijdelijk op, om die dan later aan te bieden op de energiemarkten. Daardoor hoeft deze duurzaam opgewekte energie niet te worden weggegooid. De GIGA Rhino batterij wordt aangestuurd met het doel om de lokale productie van hernieuwbare energiebron- nen te maximaliseren, welke achter hetzelfde aansluit- punt van Windnet Oost Flevoland zijn geïnstalleerd. Met een vermogen van 12 megawatt zal de batterij impact hebben op het nationale elektriciteitsnetwerk en een belangrijke bijdrage gaan leveren aan het verminderen van CO2- uitstoot binnen de landelijke energieketen. Om die impact te maximaliseren zal de GIGA Rhino batterij worden gekoppeld aan verschillende energie- en capaci- teitsmarkten om diensten te leveren ter stabilisering van het (inter-)nationale elektriciteitsnet.

werking van lokaal eigenaarschap en er is extra aandacht voor natuur & landschap. Bestuurders en ontwikkelaars gebruiken de code in gesprek met direct omwonenden, (lokale) natuurverenigingen, (lokale) politici en landeige- naren. De ondertekenaars van de code zijn de brancheor- ganisatie NWEA, de belangenvereniging voor omwonen- den windturbines (NLVOW), Greenpeace, Milieudefensie, Natuur & Milieu, de Natuur en Milieufederaties en de koepel van energiecoöperaties Energie Samen. Samen vertegenwoordigen deze organisaties een brede waaier van mensen en hun belangen. Uitgangspunt van de gedragscode is om alle belangheb- benden in een zo vroeg mogelijk stadium te betrekken, zodat zij volwaardig kunnen meepraten over onder meer zichtbare veranderingen in het landschap en hun participatie. Door de vele, soms tegenstrijdige, belangen is het, net als bij andere ruimtelijk projecten, nooit mo- gelijk iedereen 100% tevreden te stellen. De hernieuwde gedragscode helpt om zorgvuldig iedereen te betrekken die belang heeft, alle belangen af te wegen en samen tot oplossingen te komen. De gedragscode onderschrijft het belang van reguliere communicatie zowel voor, tijdens als na de ontwikkeling van een windpark. Het beleid en het proces worden vastgelegd in een participatieplan dat samen met de omgeving wordt opgesteld. De vernieuwde gedragscode voorziet in een gebiedsgerichte aanpak en besteedt, conform de afspraken uit het Klimaatakkoord, aandacht aan lokaal eigendom. Ook is er specifieke aan- dacht voor landschap & natuur. De ondertekenaars roepen overheden op om vanaf het begin te overleggen met de omgeving, ook als een (lokale) overheid al heeft besloten in welk gebied een windproject moet komen. In ieder windpark op land is een vorm van financiële participatie mogelijk. Het richtbedrag voor de bijdrage van de initiatiefnemers is 0,40 tot 0,50 euro/ MWh. Verschillende voorbeelden zijn opgenomen in de participatiewaaier. De initiatiefnemer bepaalt samen met de omgeving welke vormen van participatie het meest geschikt zijn voor een specifiek project. Uitgangspunt is om direct omwonenden financieel meer te laten meepro- fiteren dan mensen die verder weg wonen. Persbericht NWEA, 26-11-2020

De batterij staat bij het testcentrum duurzame energie van Wageningen University & Research in Lelystad (ACRRES), naast het windmolenpark Neushoorntocht. Het is op dit moment de krachtigste batterij van Neder- land. De komende jaren wordt op het net van Windnet Oost-Flevoland 120 megawatt aan zonne-energie en 138 megawatt aan windenergie gerealiseerd. Hiermee wordt dit gebied wereldwijd een van de grootste duurzame smart grids. Belangrijke partners voor dit project zijn onder andere NEC (batterijleverancier), ENGIE (tech- nisch dienstverlener), Windnet Oost-Flevoland (eigenaar van het net), Spectral (aansturingsplatform) en de RVO (toekenning van de DEI-subsidie voor dit project). Nieuwsbrief Online Kenniscentrum Duurzaam Ondernemen, 30-11-2020

Krachtigste batterij van Nederland

Het energieopslagbedrijf GIGA Storage heeft de krach- tigste batterij van Nederland – de GIGA Rhino batterij – in gebruik genomen. Louise O. Fresco, voorzitter Raad van Bestuur van Wageningen University & Research, en Henry Meijdam, waarnemend burgemeester van Lely- stad, hebben de batterij samen formeel op stroom gezet.

8 MILIEU COMPACT

lange bouwtijden) namelijk geen rol spelen in de verduur- zaming van het Nederlandse energiesysteem. Terwijl in die periode juist een enorme inhaalslag gemaakt moet worden op het gebied van energie-efficiëntie en duurza- me energieproductie, aldus Greenpeace. DuurzaamBedrijfsleven, 02-12-2020 Randvoorwaarden voor toekomstige groei windenergie op zee De routekaart windenergie op zee 2030 geeft een blauw- druk hoe en waar nieuwe windparken in de periode tot en met 2030 worden gebouwd. Maar welke rol is voor wind- energie op zee in de periode daarna weggelegd? En onder welke voorwaarden kan windenergie op zee in de periode 2030-2050 bijdragen aan verdere verduurzaming? De Noordzee Energie Outlook (NEO) geeft een wetenschap- pelijk onderbouwd overzicht van de mogelijkheden voor de verduurzaming vanaf de Noordzee na 2030. En geeft inzicht in de mogelijkheden voor de verdere groei van windenergie op zee en de consequenties daarvan voor het nationale energiesysteem. Het rapport is in opdracht van het ministerie van EZK opgesteld door DNVGL. In 2030 zal naar verwachting circa 70% van ons huidige elektriciteitsverbruik uit wind- en zonne-energie komen, waarvan meer dan de helft wordt geproduceerd door windparken op zee. De NEO concludeert dat de Noordzee vanwege haar potentieel voor windenergie en CO2-op- slag ook onmisbaar is om de klimaatdoelstelling van 95% CO2-reductie in 2050 te halen. Windenergie zal na 2030 significant moeten doorgroeien. Voor een succesvolle doorgroei van windenergie op zee na 2030 moet dan wel aan de juiste randvoorwaarden worden voldaan. Een belangrijke randvoorwaarde voor de doorgroei van windenergie op zee na 2030 is dat de energie op een goede manier in het energiesysteem wordt geïntegreerd. Daarvoor moet fysieke infrastructuur, zoals kabels en elektriciteitsnetten tijdig gereed zijn. Het is dus van belang dat de ruimtelijke voorbereiding van windparken, aanlanding en de infrastructuur op land goed op elkaar aansluiten. Daarom is het project Verkenning Aanlan- ding Windenergie op Zee 2030 – 2040 (VAWOZ) van start gegaan. Dit project vormt de verbinding tussen het programma Noordzee 2022 – 2027 en het Programma Energie Hoofdstructuur dat zich richt op de ruimtelijke planning voor de energiehoofdstructuur op land. Nieuwe gebieden voor windenergie op zee worden (in lijn met de afspraken uit het Noordzeeakkoord) aangewezen na een zorgvuldige afweging van alle belangen op de Noordzee in het Programma Noordzee 2022 – 2027. Vast onderdeel

Nieuwe versie Energiecijfers en - tabellen online Kennisinstituut ISSO heeft een nieuwe versie ontwik- keld van Energiecijfers en –tabellen. Dit maal is de kennis online te raadplegen. Voorheen was dit werk in boekvorm bekend onder de naam Cijfers & Tabellen. In Energiecijfers en –tabellen staan kentallen over energie- gebruik en de energiebesparing van diverse maatregelen. Doordat de kentallen nu voor het eerst online staan, is deze vakkennis veel gemakkelijker te gebruiken en te actualiseren. Dit project is mede mogelijk gemaakt door RVO, Techniek Nederland en Wij Techniek. De kentallen zijn interessant voor adviseurs op het gebied van ener- gie, milieu, techniek en innovaties, voor installateurs en energiebedrijven, en beleidsmakers bij milieudiensten en gemeenten die aan de gang gaan met energiemaatrege- len. De gegevens helpen ook bij de keuze voor maatrege- len die tot een duurzamere gebouwde omgeving leiden. Persbericht ISSO, 01-12-2020 Elektriciteitsproducent EPZ, eigenaar van de kerncen- trale in Borssele, pleit voor de bouw van nog eens twee kerncentrales in Zeeland. De huidige kerncentrale in Borssele zou daarnaast ook tien of twintig jaar langer open kunnen blijven. De sluiting staat nu gepland voor 2033. Dat staat in een visiedocument van het Zeeuwse energiebedrijf. Volgens Carlo Wolter, directeur van het Zeeuwse ener- giebedrijf, zal de vraag naar elektriciteit de komende vijftien jaar fors stijgen in Nederland. Om aan die vraag te voldoen, is kernenergie absoluut noodzakelijk, stelt hij tegenover het FD. Hij vindt dan ook dat de Nederlandse overheid ‘actief aan de slag moet gaan met kernenergie’. EPZ pleit voor twee opties (of een combinatie van bei- den): Kerncentrale Borssele tien tot twintig jaar langer openhouden en/of twee grotere kerncentrales bij laten bouwen. De beoogde kerncentrales zouden een vermogen van ieder 1.500 megawatt moeten krijgen. Ter illustratie: met die capaciteit leveren ze ieder drie keer zoveel elek- triciteit als de huidige kerncentrale in Borssele. Volgens het energiebedrijf vergen de nieuwe kerncentrales een in- vestering van € 8 tot € 10 mrd per stuk, met een bouwtijd van zo’n acht jaar. De milieuorganisaties WISE en Greenpeace reageren negatief op het voornemen van EPZ. Greenpeace stelt dat het kabinet zich vooral niet moet laten afleiden door kernenergie. Voor 2030 kan kernenergie (vanwege de EPZ pleit voor twee extra kerncentrales

9 MILIEU COMPACT

heerd vermogen van 3,1 biljoen euro onderdeel van het Partnership for Carbon Accounting Financials (PCAF), dat een wereldwijde standaard heeft ontwikkeld om de CO2-uitstoot van de leningen en investeringen in kaart te brengen. Dat blijkt uit het meest recente rapport van de Nederlandse deelnemers aan PCAF. Door hun CO2-uitstoot inzichtelijk te maken, kunnen financiële instellingen concreet invulling geven aan het com- mitment dat vrijwel de gehele Nederlandse financiële sector heeft gegeven aan het Nederlandse klimaatak- koord. De sector heeft onder meer beloofd de impact op het klimaat van hun leningen en investeringen te meten, daarover te rapporteren en met concrete reductiedoe- len te komen. Recentelijk zijn Invest-NL en NN toegetreden tot PCAF Nederland. De andere leden zijn ABN AMRO, Achmea Investment Management, Actiam, APG, ASN Bank/de Volksbank, a.s.r., BNG Bank. FMO, MN, NIBC, NWB, PME, PMT, Rabobank, Robeco, Triodos Bank, Van Lan- schot Kempen. Nieuwsbrief Portaal Duurzaam Financieel, 08-12-2020 Gifgroen zonnepaneel wekt ook stroom op als de zon niet schijnt Een transparant, gifgroen zonnepaneel kan ook stroom opwekken op bewolkte dagen. Omdat het paneel UV-licht omzet in stroom werkt het altijd. En hoewel de opbrengst minder is dan bij andere panelen, kan het op grote schaal - bijvoorbeeld als ruiten in kantoorgebouwen - grote hoeveelheden stroom produceren. Het idee komt van de Filipijnen, van Carvey Ehren Maigue. Deze student noemt het paneel de AuREUS, en hij won er onlangs de James Dyson Sustainability Award mee van 35.000 dollar. Hij bouwde een paneel dat uit meerdere laagjes bestaat. Een beschermende harslaag herbergt organische deeltjes (afkomstig van groente- en fruitafval) die ultraviolet licht opvangen en omzetten in zichtbaar licht. Dat zichtbare licht valt vervolgens op (transparante) zonnepanelen in het systeem, en zo ont- staat elektriciteit. Hoewel het een omslachtig systeem is, heeft het voor- delen ten opzichte van traditionele panelen. Ultraviolet licht is er namelijk ook bij bewolking, en door het op te vangen kun je dus altijd stroom opwekken - ook op grau- were dagen in de winter. Omdat het paneel transparant is, kun je het bovendien op meer plekken toepassen dan gewone panelen. Als (doorschijnende) gevel bijvoorbeeld, of als ramen in een kantoorgebouw.

van deze afweging is het uitvoeren van een milieueffec- trapportage (PlanMER) en het meenemen van de resul- taten uit het Windenergie op Zee Ecologisch Programma (WOZEP). De NEO stelt verder dat de markt alleen bereid zal zijn tot doorlopende en opgeschaalde investeringen als er sprake is van een gezonde en stabiele businesscase voor duurzame energieproducenten. Concreet betekent dit dat er meer zicht moet zijn op de ontwikkeling van de vraag naar hernieuwbare elektriciteit en groene water- stof en dat deze vraag tijdig moet toenemen. Nieuwsbrief Omgevingsweb, 07-12-2020 Nederland staat dit jaar opnieuw op plaats nummer 29 van de jaarlijkse Climate Change Performance Index (CCPI). Daarmee is Nederland vooralsnog een midden- moter in de klimaatbeschermingsindex, een lijst met ongeveer 60 onderzochte landen. De eerste drie plaatsen op de lijst zijn net als voorgaande jaren leeg gelaten. “Geen enkel land presteert goed genoeg in alle CCPI-in- dexcategorieën om een hoge score te halen. De eerste drie plaatsen blijven daardoor leeg,” aldus CCPI. Zweden is op nummer vier het best scorende land, gevolgd door Groot-Brittannië en Denemarken. Onderaan staan Saoe- di-Arabië (60) en de Verenigde Staten (61). De Europese Unie is zes plaatsen hoger geëindigd dan vorig jaar en staat op de 16e plek. CCPI evalueerde met behulp van vierhonderd experts de 57 landen en de EU, die gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor meer dan 90 procent van de uitstoot van broeikas- gas. De lijst is onafhankelijk samengesteld door verschil- lende milieuorganisaties en wordt sinds 2005 jaarlijks gepubliceerd. Nederland staat in het midden van de lijst wat betreft uitstoot van broeikasgassen, het gebruik van duurzame energie en energie-efficiëntie. Op het gebied van klimaatbeleid scoort Nederland wat hoger. In die lijst staat Nederland op nummer 14, net onder India en boven Noorwegen. EuropaNU, 07-12-2020 Nederland opnieuw op 29e plek in klimaatindex

Steeds meer Nederlandse financiële instellingen meten CO2-impact

Het aantal Nederlandse banken, verzekeraars en pensi- oenfondsen dat werkt aan het berekenen van de kli- maatimpact van hun leningen en investeringen, groeit. Inmiddels zijn twintig financials met een totaal be-

10 MILIEU COMPACT

Met steun van partners als Rabobank Rotterdam, Stichting DOEN en Gemeente Rotterdam realiseerden Binnendijk en haar team een ruim 2000 m² grote ruimte. Deze bestaat uit een lab om te experimenteren met schimmels, een bacterieel lab en een algemeen lab voor licht biochemisch werk, aangevuld met een werkplaats met 3D printers, een CNC-frees en houtbewerkingsma- chines. “Die combinatie van ruimtes is uniek en essenti- eel. In de labs kweek je materiaal, in de werkplaats zet je dat om in een product. Zo kun je je prototype ontwikke- len en testen.” In samenwerking met Hogeschool Rot- terdam bereidt het BlueCity Lab bovendien studenten vanuit een circulaire praktijksituatie voor op de arbeids- markt van de toekomst. Het BlueCity Lab biedt ruimte aan bioniers als Lori Goff, die UnPlastic ontwikkelt, een composteerbaar verpak- kingsmateriaal van bierbrouwafval, Marjanne Cuy- pers-Hendrikson ontwikkelt er SeaWood, milieuvrien- delijke alternatief voor spaanplaat, Willem Flinterman test de afbraak van piepschuim door meelwormen en schimmels, wat veel uitstoot bespaart en Emma van der Leest, grondlegger van BlueCity Lab, werkt er aan haar gekweekte materialen. Binnendijk opent het Lab ook een top van biodesigner Ilse Kremer, gekleurd met pigment uit schimmels, die de mode-industrie minder vervuilend maakt. Nieuwsbrief Online Kenniscentrum Duurzaam Ondernemen, 30-11-2020 Gulpener Bierbrouwerij BV wint de Plaquette voor Duur- zaam Ondernemerschap 2020 van de Koning Willem I Prijs. ‘Gulpener Bierbrouwerij staat voor duurzaamheid, ambitie en eerlijkheid en maakt deze visie waar door klimaatneutraal bier te produceren binnen hun familie- bedrijf’, stelt de jury. ‘Dankzij het open-source business- model worden bedrijven wereldwijd geïnspireerd om mee te liften met Gulpener’s succes op het gebied van duurzaamheid.’ De Koning Willem I Stichting reikt de prijs tweejaarlijks uit. Hare Majesteit Koningin Máxima is erevoorzitter van stichting die onder voorzitterschap staat van prof. dr. K.H.W. Knot, president van De Nederlandsche Bank N.V. Meer informatie: www.kw1prijs.nl. Nieuwsbrief Online Kenniscentrum Duurzaam Ondernemen, 30-11-2020 Gulpener Bierbrouwerij winnaar Koning Willem I Plaquette

Maigue bouwde zelf een prototype van een meter breed en installeerde het in zijn appartement. De stroom uit het paneel was genoeg om twee telefoons per dag op te laden. Dat is geen hoge opbrengst, maar omdat het paneel altijd werkt is het wel betrouwbaar. Met opschaling en verbe- tering van de techniek is de opbrengst hoog genoeg om een gebouw zelfvoorzienend te maken. Daarmee speelt de uitvinding in op een groeiende vraag uit het bedrijfsle- ven, dat de hoge kantoorgebouwen graag duurzamer wil maken. DuurzaamBedrijfsleven, 10-12-2020

DUURZAME ONTWIKKELING

BlueCity opent biolab voor producten van de toekomst BlueCity Lab heeft haar deuren voor biotechnologen, ontwerpers en innovatieve bedrijven geopend. Op deze Rotterdamse maakplek, gevestigd in het voormalige Tropicana, worden de materialen en producten van de toekomst ontwikkeld, denk aan leer van planten, zelfhe- lend beton van bacteriën of zelfs een urn van schimmels. Hoewel de innovaties nog experimenteel zijn, is de reden om te starten bloedserieus. “De markt heeft dringend alternatieven nodig”, aldus Nienke Binnendijk, directeur BlueCity Lab. “Producten die op een duurzame en slimme manier zijn ontworpen, met toekomstbestendige materi- alen, zodat we straks helemaal geen afval meer hebben. Toegankelijke plekken voor experimenten en kennisdeling zijn cruciaal voor de transitie naar de nieuwe economie.”

Lees verder op pagina 14

11 MILIEU COMPACT

DUURZAME INITIATIEVEN IN VOGELVLUCHT

zich mee brengt - verleden tijd. Vanwege circulariteit is het doel om uitsluitend grondwater te gebruiken. Primco heeft, en ontwikkelt, meerdere centrales in Nederland en zo liggen er concrete plannen voor de toekomst om straks in een nog groter gebied warm water aan te bie- den voor de klanten van The Green Solution.

Duurzame thuiswerkplek

Dankzij de coronacrisis is thuiswerken eerder een regel geworden dan een uitzondering. Nu is de Occony Work Desk Home gelanceerd, een duurzame en stijlvolle thuis- werkplek. In het kleinste bureaublad is 8 KG afvalpapier verwerkt en in een ‘standaard’ 160 x 80 cm bureaublad 16 KG afvalpapier. Aan het einde van een gebruiksperiode is dit eenvoudig terug te brengen tot papierpulp. De meubels zijn voorzien van een unieke scanbare QR-code. Hiermee is het voor een gebruiker eenvoudig mogelijk om zogenaamde ‘health checks’ (servicebeur- ten) in te plannen of het product aan te melden voor recycling. Occony draagt in dit laatste geval zorg voor terugname en geeft het product een nieuw leven. Dit kan in de vorm van refurbishment of uiteindelijk recycling. De thuiswerkplek is zowel verkrijgbaar in de vorm van koop als lease.

Actieplan Biobased Kunststoffen

Het Actieplan Biobased Kunststoffen is gepubliceerd. Het plan geeft aan hoe meer vraag en aanbod van biobased kunststoffen gerealiseerd kan worden, een belangrijk doel van PlasticsEurope Nederland (PEN) en de Nederlandse Rubber- en Kunststofindustrie (NRK). Gezamenlijk streven zij naar een toenemende inzet van hernieuwbare grondstoffen, het verlagen van de plastic footprint van plastic producten en de vermindering van CO2-emissies in de gehele productketen. Daarbij wordt onder andere ingezet op het verhogen van de duurzame inzet van biobased grondstoffen voor de productie van veilige, verantwoorde producten, die nuttig zijn voor de gebruiker. De meeste cv-ketels staan op de fabrieksinstelling van 80 graden, maar werken efficiënter op 60 graden. Door de cv-ketel - het verwarmingswater, niet het tapwater - binnen een minuut naar 60 graden terug te brengen, is tot wel 60 euro per jaar te besparen. Deze snelle bespa- ring scheelt veel gas, dus CO2. En dit zonder verlies van comfort en geen risico op een koude douche. Op de site zetmop60.nl staan zo’n 45 korte instructievideo’s om zelf in 1 minuut je cv-ketel op 60 graden te zetten. Herbruikbare snackzakjes Als vervolg op het succes van de herbruikbare knijpzak- jes, presenteert Squiz een collectie herbruikbare snack- zakjes. Ideaal voor het bewaren en meenemen van eten of het opbergen van spulletjes. De wasbare zakjes worden gemaakt in Frankrijk en zijn vrij van BPA, PVC en ftala- ten. De snackzakjes zijn gemakkelijk schoon te maken en kunnen in de vaatwasser. De snack- en boterhamzakjes zijn perfect om je sandwich, groente of fruit in te verpak- ken of om kleine spulletjes, zoals make-up of elastiekjes, Zet ‘m op 60!

Heet water voor onkruidbestrijding

De warmtecentrale Primco Lelystad en het bedrijf The Green Solution hebben een warmteleveringsovereen- komst getekend. Met het hete water dat Primco pro- duceert, bevoorraadt The Green Solution onder meer onkruidbestrijders. Onkruid bestrijden met heet water is verreweg de meest milieuvriendelijke en effectieve oplossing van dit moment. Hierdoor verdwijnen er geen schadelijke chemicaliën in de grond en is wegbranden – dat stankoverlast, meer risico voor brand en uitstoot met

12 MILIEU COMPACT