Millieu Compact #18

SELECTIEVANHETBELANGRIJKSTEMILIEUNIEUWS compact mILIEU

Nummer 18 Jaargang 26 14oktober 2014

Richtinggeven aan milieubeleid inde 21e eeuw

Uitgelicht

Comfortabelwonen zonderenergierekening

De onlangs afgesloten Deal Stroomversnelling Koopwoningen geeft huiseigenaren de kans hun rijtjeswoning compleet te vernieuwen van het geld dat zij normaal gesproken aan de energierekening kwijt zijn. Hierdoor hebben honderdduizenden huiseigenaren zicht op een comfortabele woning, zonder extra energiere- kening, terwijl de bouwsector er de komende jaren ca. 10.000 banen bij krijgt. Elders in dit nummermeer over deovereenkomst. CatalogusBiobasedVerpakkingen Door toepassing van plantaardige grondstof- fen kunnen biobased materialen milieuwinst opleveren door een lagere CO2-uitstoot en het beperkenvanhetgebruikvan fossielegrondstof- fen. De Catalogus Biobased Verpakkingen, zie elders in dit nummer, geeft een overzicht van biobasedverpakkingendiealworden toegepast. Verlagingenergiegebruikpoldergemalen Nederland heeft ongeveer 5000 boezem- en poldergemalen, die naar schatting 500 GWh energie per jaar verbruiken. Dit kan aanzienlijk teruggebracht worden, blijkt uit onderzoek van de TU Eindhoven en advies- en ingenieursbu- reau Tauw. In het onderzoek staan mogelijke maatregelen. Investeringen die hiervoor nodig zijn, verdienen zich terug door een lagere ener- gienota.Waterschappen zijnenthousiast overde mogelijkheden.

Foto: Michiel Wijnbergh Een kwart eeuw na de presentatie van het eerste spraakmakendeNationaalMilieubeleidsplan (NMP) werkt hetMinisterievan Infrastructuur enMilieuaan de modernisering van het milieubeleid. Voor het ministerie en een viertal andere betrokken partijen, waaronder Milieu Compact, reden om op donder- dagmiddag 11 december in Utrecht de conferentie ‘Richtinggevenaanmilieubeleid inde21eeeuw’ te organiseren. Doel van de conferentie is het ontwik- kelen van inspirerende voorstellen tenbehoeve van demoderniseringsslag.Meer informatie staat opde www.milieucompact.nl.

1

milieu

compact

InHOUd

BEDRijF Afvalspecialist zit al voor bouwstart aan tafel 3 Goodyear verwerkt afval van rijstoogst inbrandstofzuinige loopvlakken3 Overeenkomst over comfortabel wonenzonder energierekening3 Dakdekkersassociatie sluit zichaanbij Roof2Roof-recycling4 PlatformGevelisolatiegelanceerd4 Nederlandsemarkt biogrondstoffen verrassend sterk4 Microsoft &Dell opvallendste stijgers induurzaamheidslijst Milieudefensie5 FrieslandCampinaDMV kanenergie- enwaterverbruik fors reduceren5 Helft vanbedrijven zoekt naar invullingMVO-ambities5 Richtinggevenaanmilieubeleid inde21eeeuw6 Zonne-energieenhistorischerfgoed: do’s&don’ts6 Verhuurderslening voor energiebesparende renovatie7 Kabinet kiest locatieswindenergieop zee7 GRENSOVERSChRijDENDEpROjECTEN Platformelektriciteitsmarkt Noordwest-Europa8 KlimAATBElEiD AmsterdamwinnaarClimateLeadershipAward8 luChTKWAliTEiT Overheid schiet tekort bij beschermenburgers tegen luchtvervuiling8 OmGEViNGSVERGuNNiNG /WABO Bedrijfslevenpositief overOmgevingswet 9 VNG ziet noodzaak verbeteringenomgevingsrecht,maarwil niet betalen9 REChTSpRAAK Verhoudinggeluidhinderverbod inAPV enWet geluidhinder 9 Verkeersintensiteiten in geval van niet volledig ontwikkelde gebieden 10 Bestemmingsplan en gezondheidsrisico’s intensieve veehouderijen10 Dwangsom opslag gevaarlijke stoffen en concreet zicht op legalisatie11 Bestemmingsplan en ontheffing op grond vanFlora- en faunawet 11 Verzoek tot wijziging voorschriftenomgevingsvergunning door bestuursorgaan 12 Omgevingsvergunning voor veranderen spoorweg- emplacement Zwolle 13 OVERhEiD Garantieregelingaardwarmteopengesteld6

Bestemmingsplanenafstand tot gebruikgewas- beschermingsmiddelen13 Bouwvergunningappartementenen cumulatiegeluid14 Inhoger beroepaanvoerengronden tegenuitspraak rechtbank14 hANDhAViNG Meer bouwenmetminder vergunningen vanaf 1november 15 DuuRzAmEONTWiKKEliNG Best YoungLeaders inSustainability201415 Power-to-gasbelangrijkemaardure techniekvoorCO2-reductie15 Nieuw regelsysteem verhoogt opbrengst windturbines16 Consument betaaltmogelijk te veel voor zonnepanelen16 Nederlandmondiaal voorbeeldopgebiedduurzaamheid16 Kapelle isduurzaamstegemeente vanNederland17 EventBridgewinnaarNationaleDuurzaamheidsprijsStaal 201417 Integratie van zonne-energie ingebouwenwordt standaard17 EuROpESEuNiE EuropeseCommissie zorgt voor veiligere cosmetica18 EuropeseUniewil kustgemeenschappenbehoeden voor overstromingen18 Nominaties voor Europesemilieuprijzen voor bedrijven201418

iNTERNATiONAAl Economischegroei efficiënter bij lageCO2-uitstoot 19 Nederland lanceert wereldwijdealliantie voormeer voedselzekerheid19 VSbijnaweer grootsteolieproducent 19 puBliCATiES Biodiversiteit opaarde in veertig jaar gehalveerd19 Zet inop coöperatieve zelfsturendeauto’s20 Nederlandheeft voedselstrategienodig20 Koelmeubelen supermarkt 21 Kiezerwil verplichtmeer groeneenergie21

WETENSChAp Draagvlak voor natuurbeleidneemt af 21 Vleermuis ziet windmolens voor bomenaan21 Nieuw kennisplatform versterkt succesenergiebesparings- projecten22 WageningenURontwikkelt CatalogusBiobasedVerpakkingen22 Topwetenschappers: EU klimaatbeleidmóét ambitieuzer 22

iNTERNET Onlineplatform voor deenergieprofessional 23

BERiChTEN Vervangapparateneerder enhalveer stroomrekening23

Redactieadres DGCommunicatie Postbus 158 1600ADEnkhuizen 0228-326068 graafcom@wxs.nl www.dgcommunicatie.nl www.milieucompact.nl

Abonnementen MilieuCompact verschijnt 23x per jaar. Ieder nummer telt 24-pagina’s geordend en samengevat milieunieuws. Ook ontvangt u ieder kwartaal een handigoverzicht van de voort- gang vanEuropesewetgeving. Daarnaast heeft u toegang tot het unieke online-archief van tien jaargangenMilieu Compact. Eenabonnement ophet meest completemilieutijd- schrift vanNederland kost €549,- p/j (excl. 6%BTW).

jandeGraaf Hoofdredacteur

Robert Donkers Coördinator StedelijkMilieubeleid Directoraat-Generaal MilieuEuropese Commissie, Brussel

louise vandenBroek Eindredacteur

ThieuKorten Special advisor DutchEmployers CoorperationProgramma (DECP)

Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan en lopen automatisch door, in- dien zij niet tweemaanden voor het verstrijken van de abonnementstermijn schriftelijk zijn opgezegd. Hoewel uiterste zorg is besteed aan de inhoud van Milieu Compact, aanvaardt de uitgever noch de redactie enige aansprakelijkheid voor onvolledigheid of onjuistheid of voor gevolgen daarvan. Verveelvoudigen en openbaarmaking van Milieu Compact is slechts toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. ISSN 1385-6464.

jan vandenBroek Senior adviseur Omgevingsrecht

johnzigenhorn Jurist StichtingAdviseringBestuurs- rechtspraak voorMilieu enRuimtelijke Ordening

2 2

milieu

compact

den zuiniger worden. De stof kan ook een positief effect hebbenopde tractievanbandenopnatteop- pervlakken. Goodyear onderhandelt nu met potentiële leve- ranciers om silica uit rijstvliesas te kopen, zodat het in grotere hoeveelheden kan worden verwerkt in haar banden. Het bedrijf is één van de grootste bandenfabrikanten ter wereld. Goodyear heeft on- geveer 69.000mensen in dienst en fabriceert haar producten wereldwijd in 50 centra in 22 landen. Persbericht Goodyear, 29-09-2014 Overeenkomst over comfortabel wonen zonder energierekening Bouwbedrijven, makelaars/taxateurs, banken, hy- potheekverstrekkers, gemeenten, energiecoöpe- raties, renovatiewinkels en garantie-instellingen hebben de Deal Stroomversnelling Koopwoningen ondertekend. De overeenkomst geeft huiseigena- ren de kans hun rijtjeswoning compleet te vernieu- wen van het geld dat zij normaal gesproken aan de energierekening kwijt zijn. Met een nieuw dak vol zonnepanelen, nieuwe gevels, moderne installaties is hun oude huis in een klapmooier, comfortabeler én veel meer euro’swaard. Hierdoor hebben honderdduizenden huiseigena- ren zicht opeen comfortabelewoning, zonder extra energierekening, terwijl de bouwsector er de ko- mende jaren ca. 10.000 banenbij krijgt. Het initiatief, bedacht door Energiesprong, is uniek omdatmeerdan175partijendehanden ineenslaan. Bijzonder is dat de energierekening verdwijnt nade metamorfose tot energieleverend huis. In eerste in- stantieworden rijtjeshuizenaangepakt diegebouwd zijn tussen 1950 en 1980. Gemiddeld hebben deze slecht geïsoleerde woningen een energierekening van € 175,-. Door dit bedrag te gebruiken voor de aflossing van een speciaal hiervoor ontwikkelde energie-investeringsregeling, blijven de vaste uit- gaven gelijk. Na een pilot van honderd woningen, komen vanaf 2016 zo’n 50.000 koopwoningen per jaar in aanmerking. Er staanmaar liefst 1,8miljoen van deze huizen in Nederland, dus de Deal levert volopwerk indebouw op. Energiesprong is een innovatieprogramma van Platform31, dat in opdracht van het ministerie van BZK de markt aanjaagt naar een energie- neutrale gebouwde omgeving. Behalve door de

BedrIjf

Afvalspecialist zit al voor bouwstart aan tafel Afvalinzamelaar Beelen en bouwer Koninklijke BAM Groep hebben een overeenkomst gesloten voor het ‘totaal afvalmanagement’ op en rond alle BAM-bouwlocaties.Dit betekent datBeelenbij BAM de verantwoordelijkheid heeft voor de totale afhan- deling van bouwafval en zich hier tot in de kleinste detailsmeegaat bemoeien. Doel is zoveel mogelijk restmateriaal te recyclen tot nieuwe grondstoffen. BAM rekent Beelen niet alleen af op de dagelijkse uitvoering,maar ook opdebewaking vanafgespro- kendoelstellingen. Beelen rapporteert daaromperi- odiek over de gescheiden afvalstromen, kosten en hoeveelheden. Als marktleider en innovator in de sloop- en recy- clewereld heeft Beelen veel expertise in afvalschei- ding en hoogwaardig hergebruik. Dankzij zelf ont- wikkelde innovaties realiseert het bedrijf maar liefst 99,76% recycling van het ingezamelde bouw- en sloopmateriaal. Beelen streeft ook voor bouwplaatsen naar maxi- male scheiding van afval. De ambitie op korte termijn is om te verbeteren van 60% naar 80%, maar uiteindelijk moet 99% haalbaar zijn. Daar- om denkt Beelen al bij de planning van bouw- projecten mee, onder meer over de logistiek van afvalscheiding en -afvoer. Tijdens de bouw zijn medewerkers actief die alles in goede banen lei- den. Van schoonmakers tot verkeersregelaars die het wisselen van afvalcontainers regelen. Persbericht Beelen/BAM, 02-10-2014 Goodyear verwerkt afval van rijstoogst in brandstofzuinige loopvlakken Banden- en rubberproducent Goodyear produceert sindskort brandstofzuinigebandenopbasisvankaf dat vrijkomt tijdens de rijstoogst en dat voorheen werdafgevoerdnaar stortplaatsen. Het bedrijf heeft bekend gemaakt dat het as dat ontstaat tijdens de verbranding van de rijstvliezen, gebruikt wordt om elektriciteit op te wekken. Daarmee maakt Goody- ear milieuvriendelijk silica dat weer wordt gebruikt in de loopvlakken. Dit vergroot de sterkte van het rubber en verlaagt de rolweerstand, zodat de ban-

3

milieu

compact

ondertekenaars wordt de Deal ondersteund door het ministerie van BZK en de provincies. De lijst sympathisanten beslaat een breed scala aan be- langenverenigingen, maatschappelijke organisa- ties, kennisinstellingen en toeleverende industrie. Partijen als NVM, ABN Amro, Rabobank, ING Tri- odos Bank, SNS Bank, De Hypotheker en Crédit Agricole leveren een actieve bijdrage aan de Deal. Persbericht Energiesprong, 30-09-2014 Dakdekkersassociatie sluit zich aanbij Roof2Roof-recycling De Nederlandse Dakdekkers Associatie (NDA) en Roof2Roof slaan de handen ineen en maken sa- men werk van het recyclen van oude bitumen da- kennaarnieuwedakrollen.Met dezesamenwerking krijgt Roof2Roof-recycling een landelijke impuls. Roof2Roof organiseert en faciliteert de recycling vanbitumendakbedekking. Daarbij vormenCradle- to-Cradle-principesde leidraad.MartinSmit, oprich- ter vanRoof2Roof: “Wij gaan voor recycling vanhet hoogste duurzaamheidsniveau, van dak naar dak. Het recyclaat wordt gebruikt om fossiele grondstof- fen te vervangen bij de productie van nieuwe dak- rollen. Behoud van grondstoffen betekent ook be- houd van energie. Met deNDAkrijgtRoof2Roof toegang tot een lande- lijk dekkend netwerk van professionele dakspecia- listen.DeNDA-bedrijvenhebbendeexpertiseom te beoordelenhoeeendak isopgebouwd,uitwelkema- terialenhetdakbestaatenofhetdakgeschikt isvoor Roof2Roof-recycling.Daarbij komtdathetovergrote deel vandedakendiede komende jaren voor reno- vatie in aanmerking komen bitumineuze daken zijn. Op 23 september is officieel het PlatformGeveliso- latie van start gegaan. Het Platform, een initiatief van de Branchevereniging Producenten Gepleis- terd Bouwen, Technisch Bureau Afbouw, NOA en Stichting Garantiefonds Gevelisolatie beoogt om via platformgevelisolatie.nl heldere en betrouwbare informatie te geven. “Als we de EU-eisen CO2-re- ductiewillen halen, zullenwe veel ingrijpender met energiebesparende renovatieaande slagmoeten”, aldus voorzitter Anton van Kruistum. “Buitengeve- lisolatie isdaar hét bewezenmiddel voor.”Hij noemt hetmet name jammer dat er eigenlijkgeenbeleid is ommet stimuli bewoners van vrijstaandewoningen Persbericht Roof2Roof, 25-09-2014 platformGevelisolatiegelanceerd

of 2-onder-1 kap’ers tot energiebesparing te bewe- gen. Terwijl deze huizen wel verantwoordelijk zijn voor 40procent vanhet energieverbruikbinnenwo- ningen. “Mede hierdoor gaat de huidige aanpak te langzaam.” Dit kan volgens hem veranderendoor nu meteen breed in te zetten op ingrijpende reno- vaties, waarbij minimaal 80 procent energiereductie wordt gehaald. “Jemoet danwel de juistemaatrege- len nemen. Een goede schil is het halve werk. Een woning verliest via de gevel namelijk meer dan 50 procent van de warmte. Om dit te voorkomen is de isolatiewaarde van de gesloten gevel en kozijnen, plusde kierdichtingbij deaansluitingenessentieel.” Het PlatformGevelisolatie pleit dan ook voor meer aandacht voor buitengevelisolatie. Voor de ver- eiste energiebesparing van 80 procent dient de gevel een isolatiewaarde van zo’n Rc = 7 te heb- ben. Deenergetischeprestaties voor eengangbare spouw zijn beperkt tot een maximale Rc van 1,8. Van Kruistum: “Spouwmuurisolatie is dus wel een stap in de goede richting, maar goed beschouwd is het dubbel werk. Op termijn moet je dan toch nog een keer de buitengevel aanpakken. Bovendien zorgt buitengevelisolatie voorminder vocht en tocht in huis. Informatie: www.platformgevelisolatie.nl Persbericht PlatformGevelisolatie, 23-09-2014 Nederlandsemarktbiogrondstoffenverrassendsterk Nederland isverrassendsterkalsbiobasedgrondstof- fenland voor dewereldwijde chemische industrie. Dit blijkt uit een recente studie van het Biorenewables Business Platform (BBP). Het groeiend aantal toe- passingen van biobased grondstoffen en technologie biedt volgensdestudieenormekansenvoor zowel de agro- alsdechemiesector.Dewereldwijdemarkt voor fermentatieproducten bedraagt ongeveer 127miljard dollar, waarvan110miljarddollar voor ethanol. “Deze markt groeit sneller dan het bruto binnenlands pro- duct”, zegt WillemVaessen, director Chemical Value Chain. Volgenshemkandoor horizontaleenverticale integratie indeketenzelfsnogmeerwinstwordenbe- haalddan indestudiewordt aangeven. OokTonRunneboom,voorzittervanhetBiorenewables BusinessPlatform (BBP), isenthousiast.Volgenshem kan Nederland qua grondstoffenpotentie investerin- gen ter waarde van 5 tot 10miljard euro aantrekken. Alsdeproductiequotavoorsuikeren isoglucose inEu- ropa in2017 verdwijnt, biedt dat volopperspectieven. rvo.nl

4 4

milieu

compact

microsoft &Dell opvallendstestijgers induur- zaamheidslijstmilieudefensie Drie toonaangevende elektronicamerken zijn het afgelopen jaar een stuk duurzamer geworden dan voorheen. Microsoft, Dell en Asus zijn zich gaan inzetten voor duurzame tinwinning in Indonesië en zijn daarnaast transparanter geworden over grond- stofwinning. Dit blijkt uit de duurzaamheidslijst die Milieudefensieheeft gepubliceerd.Opvallendeach- terblijvers zijn HTC, Huawei en Nintendo, die nau- welijks informatie vrijgeven over de milieu-impact vanhunproductenenookweigerenmee tewerken aan verbeteringen op dat vlak. Vooral de omme- zwaai van Microsoft is opvallend, eerder weigerde het bedrijf mee te praten en na te denken over ver- duurzaming van de productieketen. Milieudefensie voerde in juni nog actie bij het bedrijf, door honder- den viezemodderhanden opde gevel te plaatsen. Alle elektronicaproducenten samen gebruiken 4 miljoen kilo tin per jaar in hun smartphones en ta- blets. Ongeveer een derde daarvan komt van de IndonesischeeilandenBangkaenBelitung. De tin- winning heeft de eilanden, gelegen voor de kust van Sumatra, veranderd in een maanlandschap. Bossen en akkers hebben plaatsgemaakt voor mijnbouwputten en rivieren vol verzuurd water. Volgens Evert Hassink van Milieudefensie is het niet extreemmoeilijk om verantwoorder tewerken. “Het systematischweer dichtgooien en herbeplan- ten van de oude mijngebieden zou al enorm hel- pen. Verder zien we dat wettelijke regels die er al zijn onvoldoende werken, daarom is ook een eco- nomische stimulans nodig om de mijnbouwbedrij- ven in beweging te krijgen.” In het Initiatief Duurzame Handel (IDH) werkt Mi- lieudefensie samen met, een tiental elektronica- bedrijven, aan het verbeteren van de huidige win- ning. Doel van het project is het opzetten van een groep mijnbouwbedrijven die zo gaat werken dat de tinwinning het eiland en haar bewoners geen schade meer toebrengt. Milieudefensie hoopt dat eind dit jaar de eerste mijnbouwbedrijven begin- nen met het verduurzamen van hun tinproductie. Persbericht Milieudefensie, 02-10-2014 FrieslandCampinaDmV kan energie- enwater- verbruik fors reduceren Een team van tien duurzaamheidsexperts heeft in het kader van TheGreenQuest 22 adviezen opge-

steld om FrieslandCampina DMV in Veghel verder teverduurzamen. Zevariërenvanalgenreactoren tot zonnepanelenenvanhet (simpele) gebruikvan rest- warmte tot (het extreem innovatieve) plasmapasteu- risatie. Afhankelijk van de investeringen die worden gedaan, kunnendevoorgesteldemaatregelen leiden tot een reductievanhet energieverbruikmet 41%per tonproduct eneen reductie inwatergebruikvan12% per tonproduct. TheGreenQuestiseenzoektochtnaaroplossingenom groenerenduurzamerteondernemen.Hetbetrefteen samenwerkingvandeFDMediagroepmetGDFSuez Energie Nederland, Cofely en afvalmanager SITA. Persbericht FrieslandCampinaDMV, 25-09-2014 helft vanbedrijven zoekt naar invullingmVO- ambities Vier op de vijf Nederlandse bedrijven in het mkb heeft verantwoord ondernemen opgenomen in zijn missie en visie. Slechts de helft van de be- drijven blijkt hier echter handen en voeten aan te kunnengeven. Dat concludeert het onderzoek van MVONederland. Omondernemers tehelpenMVO structureel te integreren inhunbedrijf, ondersteunt MVONederlandhenmet eengratise-learning ISO 26000. Manager Duurzaamheid &Marketing Lennart Vis- ser van fruitimporteur Total Produce B.V. is een van de deelnemers die de e-learning al heeft ge- volgd: “Met degegroeideaandacht voor duurzaam ondernemen in deAGF-sector werd de vraag hoe ons bedrijf invulling aan MVO zou geven steeds belangrijker. De e-learning heeft ons inzicht gege- ven in de verschillende duurzaamheidsthema’s. Dat gaf structuur in ons duurzaamheidsbeleid en maakt doorvertaling naar concrete doelstellingen mogelijk. Duurzaamheidgaanniet alleenomduur- zaam denkenmaar vooral om duurzaam doen.” Kennismanager Nelleke Jacobs van MVO Neder- land herkent de kloof tussen duurzaam gedrag en duurzaamhandelen: “MVONederlandondersteunt bedrijven bij de implementatie van MVO. Wij ra- den ondernemers aan samenmet stakeholders te bepalen welke doelen ze op welke MVO-thema’s stellen. De ISO26000-richtlijn is daarvoor heel ge- schikt en brengt MVO naar een hoger plan.” In de toekomst gaatMVONederlandviahaar e-learning- platform ook andere online cursussen aanbieden. Persbericht MVONederland, 24-09-2014

5

milieu

compact

Doel van de conferentie is het ontwikkelen van in- spirerende voorstellen ten behoeve van demoder- niseringsslag. Tijdens de conferentie staan vijf the- ma’s centraal die met name relevant zijn voor het milieubeleidvande21steeeuw, namelijk: Klimaat & Energie,Grondstofgebruik&Hergebruik,Gezond& Veilig, Nieuwe risico’s enGroeneGroei. De confe- rentie startmet inleidingen van:MarjoleinDemmers (RaadvoordeLeefomgevingen Infrastructuur),Jac- queline Cramer (Utrecht Sustainability Institute) en Maurits Groen (Wakawaka / mauritsgroen*mgmc). Direct daarop volgt een reactie van Chris Kuijpers, directeur-generaalMilieuen Internationaal,Ministe- rie van Infrastructuur enMilieu. Voorafgaand aan de conferentie verschijnt in Tijd- schrift Milieu vandeVVMeen themakatern over de vijf congresthema’s. Een digitale editie ontvangen de conferentiedeelnemers vooraf. Op de conferen- tie ontvangendedeelnemers deprintversie. De conferentie vindt plaats in het karakteristieke Muntgebouw in Utrecht. Meer informatie staat op www.milieucompact.nl zonne-energieenhistorischerfgoed:do’s&don’ts Zonne-energie en historisch erfgoed: daar ligt een spanningsveld. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) publiceerde onlangs drie digitale brochures met adviezen en richtlijnen over dit on- derwerp. De brochures geven bijvoorbeeld ant- woord op: zijn zonnepanelen of zonnecollectoren toegestaan op een monument? Waar moet je op letten bij een beschermd stads- of dorpsgezicht? Welkeduurzamealternatieven zijner enwaarmoet je zijn voor advies, subsidie of een vergunning? De drie brochures bedienen elk een doelgroep. De eerste brochure is bedoeld voor eigenaren of huurders van monumenten en bewoners binnen beschermde gezichten. De tweede is specifiek ge- schreven voor vakmensen. De derde geeft vergun- ningverleners handvatten hoe om te gaanmet zon- ne-energie in combinatiemet wettelijk beschermde gebouwen. RCE reageert daarmeeopde sindseen aantal jarengroeiende vraag. De publicaties vloeien voort uit deGreenDeal tussendebrancheverengingHollandSolar en het ministerie vanEconomischeZaken. RVO.nl onder- steunt GreenDeal projecten. rvo.nl

OVerHeId

Garantieregeling aardwarmteopengesteld Vanaf 2 oktober heeft het ministerie van Economi- sche Zaken de garantieregeling ‘Risico’s dekken vooraardwarmte’opnieuwopengesteld.Bij eenaard- warmteproject iser eenklein risicoopmisboring.Een boring levert dan niet het verwachte resultaat. Dat kangrotefinanciëlegevolgenhebben, omdat eenbo- ring zeer kostbaar is. De garantieregeling ‘verzekert’ deze misboringen en werkt op die manier als finan- cieel vangnet. Met de regeling wil de overheid het gebruik van aardwarmte als duurzame energiebron stimuleren. In ruil voor een vooraf te betalen premie keert de regelinguit alshet resultaat vandeboringen tegenvalt. De regeling is bedoeld voor ondernemers en andere rechtspersonen die gevorderde plannen hebbeneenaardwarmteproject uit te voeren. Er zijn twee typen aardwarmteprojecten die vallen binnendegarantieregeling: ‘regulier’en ‘diep’.Het to- talebeschikbarebedrag vandegarantieregeling is€ 43,67miljoen.Hetmaximumsubsidiebedragvoor re- guliereprojecten is€7.225.000per project, voor die- peprojecten€12.750.000.Deaanvraagperiodevoor reguliere projecten is van 2 oktober 2014 tot enmet 13maart 2015, voor 17.00 uur. De aanvraagperiode voor diepeprojecten in2014 is2oktober 2014 tot en met 28november 2014, voor 17.00uur.Meer details staan in de Staatscourant en de Handleiding Aard- warmte 2014. De regeling heet officieel: Regeling NationaleEZSubsidies - Risico’s dekken voor aard- warmte(RNESAardwarmte).DeRijksdienstvoorOn- dernemendNederland (RVO.nl) voert de regelinguit. rvo.nl Richtinggeven aanmilieubeleid inde21e eeuw Een kwart eeuw na de presentatie van het eerste spraakmakendeNationaalMilieubeleidsplan (NMP) werkt hetMinisterievan Infrastructuur enMilieuaan de modernisering van het milieubeleid. Voor het ministerie en een viertal andere betrokken partijen, waaronder Milieu Compact, reden om op donder- dagmiddag 11 december in Utrecht de conferentie ‘Richting geven aan milieubeleid in de 21e eeuw’ te organiseren. De vier medeorganisatoren zijn de VVM, Royal HaskoningDHV, mauritsgroen*mgmc enMilieuCompact.

6 6

milieu

compact

Verhuurdersleningvoor energiebesparende renovatie Verhuurders kunnen in aanmerking komen voor een leningmet lage rente. Minister Stef Blok (Wo- nen enRijksdienst) stelt hiervoor € 75miljoen aan leningen beschikbaar. De regeling en voorwaar- den van het ‘Fonds energiebesparing huursector’ (FEH) zijn gepubliceerd in de Staatscourant. Het fonds is een onderdeel uit het Woonakkoord dat in februari 2013 werd gesloten en is later opge- nomen in het Energieakkoord. Voorwaarde is dat de verhuurder tenminste vijf woningen renoveert door middel van energiebesparendemaatregelen. De sociale huurwoningen van woningcorporaties moeten na renovatie minimaal energielabel A+ hebben en tenminste vier energielabelstappen zijn verbeterd. Voor de huurwoningen van overige ver- huurdersende ‘vrijesector huurwoningen’ vanwo- ningcorporaties geldt dat zena renovatieminimaal energielabel Amoeten hebben en tenminste drie energielabelstappen zijn verbeterd. Met de leningen kunnen verhuurders 25% van het renovatieproject financieren. In totaal kunnen de gefinancierde projecten tot 300 miljoen aan inves- teringen van verhuurders leiden. Woningcorpora- ties kunnen vanaf 6 oktober 2014 gebruik maken van het fonds. Overige verhuurders kunnen vanaf 17 november 2014 een lening aanvragen. De aan- vragen kunnenworden ingediend bij deRijksdienst voor OndernemendNederland. Op1 juli 2014gingookal de subsidieregeling van€ 400miljoenvoor energiebesparingsocialehuursec- tor (STEP) open. Verhuurders van ‘sociale’ huur- woningen mogen de subsidie en lening combine- ren indien voldaan wordt aan de voorwaarden van beide regelingen. De huurder heeft na de renovatie een energiezuinigerewoningmet een hoger woon- comfort. Door de energiebesparende maatregelen gaan de woonlasten omlaag en gaat het woon- genot van de huurder omhoog. De regeling geeft door de aanpassingen van de woningen ook een impuls aan de werkgelegenheid in de bouwsector. rvo.nl Kabinet kiest locatieswindenergieop zee Het kabinet heeft drie gebieden gekozen waar de komende jaren windparken op zee kunnen worden ontwikkeld. In 2015 kan inBorsseleworden gestart met de ontwikkeling van een windpark. Daarna is

vanaf 2017deontwikkelingvanwindparkenvoor de Zuid-Hollandse en Noord-Hollandse kust beoogd. In plaats van meerdere kleinere windparken op zee, kiest het kabinet voor slechtseenbeperkt aan- tal grotere windparken. Dat is goedkoper en levert minder horizonvervuiling op. “We willen in Neder- land meer duurzame energie, maar dat willen we wel zo goedkoop mogelijk doen. Met dit plan kun- nenwindmolens op zee gebouwdworden tegen zo laagmogelijke kosten voor burgers”, aldusminister Kamp (EZ). Met deze keuze wordt het doel uit het Energieakkoord om meer windenergie op te wek- ken zo goedkoop en zo snel mogelijk gehaald. In het akkoord is afgesproken dat er 3450 MW extra energie in 2020 opgewekt wordt door windmolens op zee. Deoverheid regelt alle voorwaardenomdezewind- parken aan te kunnen leggen: waar ze precies ko- men te staan, de vergunningen en de aansluiting op het elektriciteitsnet. Ook stelt de overheid via subsidies geld beschikbaar aan bedrijven voor de aanlegvandeparken.Welkbedrijf hetwindparkhet besteenhet goedkoopste kanbouwen krijgt tegelij- kertijd de subsidie én de vergunning. Eerdermoes- tenbedrijvenal inhet bezit zijn vaneen vergunning voordat ze kondenmeedingen naar de subsidie en moesten ze zelf de elektriciteitskabel aan laten leg- gen. Deze taak neemt netbeheerder TenneT nu op zich. Dit levert de komende 15 jaar een kostenbe- sparing van€ 3miljardop. Dewindparken komen grotendeels opminimaal 22 kilometer (12 mijl) afstand van de kust. Alleen bij twee gebieden voor de Zuid-Hollandse en Noord- Hollandse kust wordt een smalle strook windmo- lens dichter bij de kust toegestaan, op maximaal 18,5 kilometer (10mijl). “Op dezemanier is zoveel mogelijk rekening gehoudenmet de bezwaren van de kustgemeenten, terwijl er toch flink op de kos- ten wordt bespaard”, aldus minister Schultz van Haegen (IenM). Zonder deze twee stroken zou de aanleg van de windparken op zee 1,2miljard euro duurder worden, omdat er dan een extra windpark verder op zee moet worden gebouwd om de doel- stellingenuit het Energieakkoord te halen. Er is een aantal bedrijven met een bestaande ver- gunning voor de aanleg van een windpark op zee. Deze vergunningen komen te vervallen, omdat met deze vergunningen de ontwikkeling van wind- parken duurder wordt dan in het nieuwe systeem. Persbericht EZ, 26-09-2014

7

milieu

compact

Het fonds onderscheidt zich doordat het beschikbaar is voor iedereen in de stad, van duurzame start-ups engrootschaligecommerciële investeringen totmaat- schappelijke projecten van bewonersinitiatieven. Momenteel heeft het fonds ruim 22miljoen euro aan investeringen toegewezen. Een vande investeringen uit het fonds zijn de zonnepanelen op deAmsterdam Arena; het grootstezonnedakvandehoofdstad. De City Climate Leadership Awards zijn een initia- tief van de C40 Cities Climate Leadership Group en Siemens. C40 is een wereldwijd samenwerkingsver- band van burgemeesters van grote steden (zoals Londen, NewYork, SaoPaolo, Beijing) ophet gebied van klimaatverandering, innovatie en duurzaamheid. PersberichtMinisterievan InfrastructuurenMilieu,23- 09-2014 Overheid schiet tekort bij beschermen burgers tegen luchtvervuiling Tijdens een bijeenkomst over de gezondheidseffecten van luchtkwaliteit inAmsterdamhebbenartsenenwe- tenschappersdenoodklokgeluidover destaat vande luchtkwaliteit in Nederland. Professor Bert Brunekreef (Universiteit Utrecht/IRAS): “DeNederlandse overheid endeEUschieten tekortomburgers tegen luchtvervui- ling tebeschermen.Onderzoek isduidelijk: dehuidige normen liggen tehoogenbeschermendegezondheid niet.”Brunekreefwijsteropdatdehuidigenormvoorfijn stof in NederlandenEuropahanteren2,5 keer hoger is dan wat de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) toelaatbaar vindt en ruim2maal hogerdan indeVS. Uit onderzoek blijkt dat luchtvervuiling leidt tot een verminderde longfunctie en verergering van ziek- ten als astma en COPD, maar ook leidt tot hart- en vaatziektenen longkanker.Gemiddeld ligt de levens- verwachting in Europa 8,6 maanden lager door de luchtvervuiling door met name fijnstof. De artsen en wetenschappers roepen de Nederlandse re- gering op om zo snel mogelijk werk te maken van strengere Europese normen en aanscherping van de EU voorstellen tot verlaging van de nationale plafonds voor de uitstoot van luchtverontreiniging. Persbericht stichting Schone Lucht voor Iedereen, 01-10-2014 LUcHtKWALIteIt

grensOVerscHrIjdende prOjecten

platform elektriciteitsmarkt Noordwest-Europa De Noordwest-Europese elektriciteitsmarkten wor- den in toenemendematebeïnvloeddoor deontwik- keling vanwinden zon-PV. De sterke schommeling vanhet aanbod vraagt omflexibilisering vanhet be- staande elektriciteitssysteem en herziening van het marktontwerp. CE Delft heeft het initiatief genomen om, in sa- menwerking met het Duitse Agora Energiewende en het Franse IDDRI, een platform op te rich- ten van strategen en experts van belangheb- bende partijen in vijf landen. Dit platform richt zich de komende jaren op vraagstukken rond marktontwerp en toenemende integratie van her- nieuwbare energie. Deelnemers komen uit Duits- land, Nederland, België, Luxemburg, Frankrijk. ce.nl Amsterdamwinnaar ClimateleadershipAward De gemeente Amsterdam heeft in New York een Climate Leadership Award gewonnen voor haar duurzaamheidsfonds. De jury noemt het fonds ‘een uitstekend voorbeeld van innovatie, waarmee de duurzaamheidsprestaties van de stad significant worden verbeterd’. Veel bedrijven, bewoners en gemeenschappen in Amsterdam zijn bereid te investeren in duurzaam- heid, maar het ontbreek ze aan mogelijkheden om dit te financieren. De gemeenteAmsterdam ontwik- kelde hiervoor in 2013 een duurzaamheidsfonds dat financiering (leningen, garanties of aandelenkapi- taal) verstrekt aanduurzameprojecten.Dezeprojec- ten moeten zichzelf kunnen terugverdienen, zodat het geleende geld kanworden terugbetaald aan het fonds. Het fonds kan dat geld vervolgens weer op- nieuw investeren. KLIMAAtBeLeId

8 8

milieu

compact

VNG ziet noodzaak verbeteringen omgevings- recht,maarwil niet betalen In een reactie aan de Tweede Kamer op het wets- voorstel Omgevingsrecht ziet deVNGdenoodzaak tot verbeteringen in het omgevingsrecht. De VNG stelt dat gemeenten geen enkel belang om mee te werken aan een nieuwe wet, waarvan nog niet duidelijk is hoe die tot besparingen leidt en waar die zullen neerslaan. Het Rijk koppelt een forse bezuiniging aan de Omgevingswet. Deze nieuwe wet zou dus geld kunnen besparen. Maar waar komt dat geld vandaan en wie gaat dat betalen? Een financiële onderbouwing van deze cijfers ont- breekt volgens de VNG, evenals een beeld waar deze bezuiniging neer zal slaan. Gemeenten laten opdraaien voor een forse bezuiniging is uitgeslo- ten. Gemeenten staan al onder zware druk in het sociale domein en in het fysieke domein is iedere inkomstenbron opgedroogd. De VNG is ervoor be- ducht dat deze bezuiniging bepalend is voor het nieuwe stelsel, dat de kosten in hoge mate lokaal neerslaan en daardoor negatieve gevolgen zul- len ontstaan voor de lokale economie en dienst- verlening aan burgers. Het is niet acceptabel dat deze bezuiniging bij gemeenten wordt neergelegd zonder dat de kosten die gepaard gaan met wet- geving navenant worden verminderd. Ondanks in- houdelijke voordelen, is deze wet het de VNG ‘niet waard ons hoofd in een financiële strop te steken. Wij gaan niet instemmen met een blanco cheque.’ www.vng.nl, 29-09-2014

OMgeVIngs- VergUnnIng/WABO

Bedrijfslevenpositief overOmgevingswet VNO-NCWenMKB-NederlandhebbendeTweede Kamer laten weten vertrouwen te hebben in het wetsvoorstel Omgevingswet. Volgens de organi- saties vormt de wet een solide basis om onder- nemen voorspelbaarder, gemakkelijker, sneller en goedkoper te maken als het wetsvoorstel op een aantal punten wordt verbeterd. De kaderwet moet er niet alleen voor zorgen, dat 4700 omgevingsre- gels worden gebundeld, maar gaat daarnaast uit van een nieuwe, door het bedrijfsleven bepleite vi- sie op (bedrijfs)activiteiten in de fysieke leefomge- ving. Er moeten volgens de regering alleen gren- zen worden gesteld aan (bedrijfs)activiteiten waar dat noodzakelijk is (ja, mits in plaats van nee, ten- zij). Dewerkgevers verwachten, dat dat ertoe leidt, dat een substantieel deel van de genoemde 4700 artikelen verdwijnt. De resterende regels moeten de ondernemer ruimte geven om zelf keuzen te maken over zijn activiteit. Het Rijk en andere over- heden moeten daadwerkelijk invulling geven aan deze nieuwe visie. Pas dan mag immers worden verwacht dat ondernemers beter kunnen voorzien of, wanneer en onder welke voorwaarden hun in- vesteringsplannen doorgang kunnen vinden. VNO-NCW en MKB-Nederland noemen een aan- tal verbeterpunten. Het gaat onder meer ommeer duidelijkheid over het begrip fysieke leefomge- ving, een apart hoofdstuk Bedrijven, het volledig integreren van de watervergunning in de omge- vingsvergunning, een integraal afwegingskader, het niet herinvoeren van leges voor milieuacti- viteiten, de verplichting voor gemeenten om al in 2018 over één omgevingsplan te beschikken, een verduidelijking van wat provinciaal belang betekent, een verplichte omgevingsvisie voor ge- meenten, een betere aansluiting bij de procedu- reregels van deAlgemene wet bestuursrecht, een gelijkwaardig beschermingsniveau, uitbreiding van de voorziening voor plattelandswoningen tot alle (voormalige) bedrijfswoningen, een betere leesbaarheid, het inperken van de te ruime zorg- plicht en het loslaten van het begrip inrichting. www.VNO-NCW.nl, 26-09-2014

recHtsprAAK

Verhoudinggeluidhinderverbod inApVenWet geluidhinder

Bij besluit van 31 mei 2011 heeft het college van B&W van Noordenveld het verzoek van[appellant handhavend op te treden in verbandmet geluidhin- der afgewezen. Bij besluit van 25 november 2011 heeft het college het door appellant gemaakte be- zwaar ongegrond verklaard. Bij uitspraak van 2 au- gustus 2012 heeft de rechtbank Assen het college opgedragen met inachtneming van die uitspraak een nieuw besluit op het bezwaar van appellant te nemen. Bezwaar en beroep tegen het nieuwe be- sluit zijn ongegrond verklaard. In de Wgh worden

9

milieu

compact

regels gesteld over geluidhinder door wegverkeer. De wetgever heeft te kennen gegeven dat binnen de zones de spelregels van dewet gelden (Kamer- stukken II 1988/1989, 20 985, nr. 3, p. 11). Daarbij komt dat is bepaald dat een automatische zonevrij- stelling wordt gegeven voor wegen met een maxi- mumsnelheid van 30 km per uur. Zoals deAfdeling eerder heeft overwogen in haar uitspraak van 26 juni 2013 in zaak nr. 201206182/1/A3 is, gelet op artikel 74, tweede lid, vandeWghhet eerste lid van die bepaling niet van toepassing op wegen waar maximaal 30 km per uur mag worden gereden. Uit dememorie van toelichting bij deWgh volgt dat de wetgever daarvoor heeft gekozen, omdat op grond van het geringe aantal motorvoertuigen dat van zulke wegen gebruik maakt of zal maken, reeds van tevoren kan worden vastgesteld dat geluid- hinder nauwelijks zal optreden. Het college is er terecht vanuit gegaan dat de Wgh voorziet in een normering van wegverkeerslawaai, waarbij is ge- kozen voor normering binnen zones langs wegen enwegenwaarvoor eenmaximum snelheid van 30 km per uur geldt, wegens de relatief geringe belas- ting vandiewegen, buitende zonering zijngelaten. Aldus kan niet worden gezegd dat niet is voorzien in een regeling van het onderwerp wegverkeers- lawaai in de Wgh. In artikel 4:6, derde lid, van de APV is bepaald dat het geluidhinderverbod, zoals neergelegd in het eerste lid van dat artikel, niet ziet op hetgeenwordt voorzien door deWgh. Gelet daarop heeft de rechtbank terecht overwogen dat het college niet handhavend kon optreden wegens overtreding van artikel 4:6, eerste lid, van deAPV. zie www.RaadvanState.nl; ABRS 03-09-2014, nr. 201305656/1/A3 Verkeersintensiteiten in geval van niet volledig ontwikkeldegebieden Bij besluit van27 juni 2013heeft de raadvandege- meente Pijnacker-Nootdorp het bestemmingsplan “Oostland-Pijnacker” vastgesteld. Over het betoog van appellanten sub 2 dat de berekende verkeers- aantallenopdeOostelijkeRandweg indeverkeers- berekeningen FES-gebied afwijken van de eerder berekende aantallen in de verkeersberekeningen Ackerswoude, overweegt deAfdelingalsvolgt. Inde verkeersberekeningenFES-gebied is toegelicht dat ten opzichte van eerdere rapporten een verbeterd rekenmodel isgebruikt, waarbij ondermeer recente verkeerstellingen uit Zoetermeer en de gevolgen vandeeconomischecrisiszijnbetrokken.Appellan- ten sub 2 hebben niet aannemelijk gemaakt dat de

gegeven verklaringen de geconstateerde afwijkin- gen tussen de verkeersberekeningen FES-gebied en de eerdere verkeersberekeningenAckerswoude niet rechtvaardigen. Voor zover appellanten sub 2 betogen dat de verwachte 900 mvt/etmaal op de Katwijkerlaan leiden tot extra opstoppingen, over- weegt deAfdeling dat in de nadere notitie uiteen is gezet dat deze verkeersintensiteit is betrokken bij de verkeersberekeningen FES-gebied. Voorts is in de nadere notitie gesteld dat zonder de aanleg van deOostelijkeRandweg de verkeerstoename op de Katwijkerlaan veel hoger is dan de nu verwachte 900 mvt/etmaal. De raad heeft verder gesteld dat de opstoppingen op de Katwijkerlaan door de aan- leg van de Oostelijke Randweg zullen afnemen, omdat het vrachtverkeer geen gebruik meer hoeft temaken van een rotonde. Appellanten sub 2 heb- benniet aannemelijkgemaakt dat het vorenstaande onjuist is. Zoals de Afdeling eerder heeft overwo- gen, onder meer in de uitspraak van 3 december 2008, zaaknr. 200703693/1, gevenmodellennood- zakelijkerwijs een abstractie van de te verwachten werkelijkheid weer. In de verkeersberekeningen FES-gebied is voor de verkeersgeneratie door ver- keersbronnen buiten het plangebied uitgegaan van de huidige planologische situatie in die gebieden. Dat deze gebieden thans nog niet volledig zijn ont- wikkeld, doet voor deberekeningenvandeverkeer- sintensiteiten derhalve niet ter zake. In de nadere nota is voorts toegelicht dat geen grote ruimtelijke ontwikkelingen te verwachten zijn rondom het on- derhavige plangebied. Appellanten sub 2 hebben geen concrete gegevens overgelegd waaruit aan- nemelijkwordt dat de raad niet in redelijkheid heeft kunnenuitgaanvandeverkeersberekeningenFES- gebied. Gelet op het voren overwogene is de Af- deling van oordeel dat niet aannemelijk is gemaakt dat de raad een onjuist rekenmodel heeft gebruikt. zie www.RaadvanState.nl; ABRS 03-09-2014, nr. 201309013/1/R4 en 9015/1/R4 Bestemmingsplan engezondheidsrisico’s intensieve veehouderijen Bij besluit van 26 juni 2012 heeft raad van de ge- meenteBernheze het bestemmingsplan “Buitenge- biedBernheze” vastgesteld. ZLTOkanzichniet ver- enigen met de aanduidingen “milieuzone - 1000m kernen” en “milieuzone - 250m cluster woningen”. Ter plaatse van de gronden waarop deze aandui- dingen rusten, kan de wijzigingsbevoegdheid voor het vergroten van het bouwvlak van een intensieve veehouderij geen toepassing vinden. Dat het Rijk,

10 10

milieu

compact

noch het provinciebestuur ten tijde van het nemen van het bestreden besluit een afstandsmaat had vastgesteld of aanbevolen diemoet of zou kunnen worden aangehouden tussen intensieve veehou- derijen en woningen, laat de bevoegdheid van de raadom ineenbestemmingsplaneen regelingop te nemen ter behartiging van ruimtelijk relevante be- langen, bijvoorbeeld door het hanteren van een af- stand tussen bepaalde functies, onverlet, mits hier- aan een voldoende draagkrachtige motivering ten grondslag ligt. Uit het aan het plan ten grondslag liggende GGD-advies volgt evenwel niet dat een uitbreiding van een intensieve veehouderij vanuit het oogpunt vanvolksgezondheidmoetwordenver- bodenbinneneenbepaaldeafstand tot eenwoning. De keuze van de raad om bij gebreke van alge- meen aanvaarde wetenschappelijke inzichten over de gezondheidsrisico’s van intensieve veehoude- rijen uit te gaan vanmaximale afstanden die in het GGD-advieswordengenoemd, acht deAfdelingon- voldoende draagkrachtig gemotiveerd. Dat binnen degemeenteBernhezeeengroot aantal intensieve veehouderijen isgevestigdendatmaatschappelijke onrust is ontstaan over de gevolgen daarvan voor de volksgezondheid, biedt op zichzelf onvoldoende grondvoor de inhet voorliggendeplanneergelegde vergaande beperking van intensieve veehoude- rijen, welke ertoe leidt dat op geen enkele locatie binnendeopgenomenmilieuzones, ook inniet inde situatiewaarin sprake is van een duurzame locatie als bedoeld in artikel 1, onder 1.31, van de planre- gels, nog uitbreidingmogelijk is. Het betoog slaagt. zie www.RaadvanState.nl; ABRS 10-09-2014, nr. 201208940/1/R3 Dwangsomopslaggevaarlijkestoffen en concreet zicht op legalisatie Bij besluit van 20 maart 2012 hebben B&W van Roosendaal aan appellante een last onder dwang- som opgelegd wegens het in strijd met de aan haar verleende milieuvergunning opslaan van ge- vaarlijke stoffen in haar inrichting te Roosendaal. Appellante betoogt dat de rechtbank ten onrechte heeft geoordeeld dat er geen bijzondere omstan- digheden zijn op grond waarvan het college van handhavend optreden hadmoeten afzien. Zoals de Afdeling eerder heeft overwogen (uitspraak van 1 juli 2009 in zaak nr. 200805262/1/M2), is voor het bestaan van concreet zicht op legalisatie in begin- sel voldoende dat een vergunningaanvraag strek- kende tot legalisatie van de illegale situatie is in- gediend die volgens het bevoegd gezag voldoende

gegevens bevat voor een goede beoordeling van de gevolgen van de inrichting voor het milieu en het bevoegd gezag geen beletselen ziet voor ver- lening van de gevraagde vergunning. Het college heeft zich in de besluiten van 20maart 2012 en 16 augustus 2012 gemotiveerd op het standpunt ge- steld dat de aanvraag diende teworden aangevuld en dat het op basis van de beschikbare informatie niet aannemelijk was dat de vergunning kon wor- den verleend. De rechtbank heeft met juistheid ge- oordeeld dat het college onder deze omstandighe- den terecht heeft geconcludeerd dat geen concreet zicht op legalisatie bestond, zodat zich in zoverre geen bijzondere omstandigheid voordeed op grond waarvanhet college vanhandhavendoptredenhad behorenaf tezien.Appellantebetoogt verder dat de rechtbank heeft miskend dat de hoogte van de aan de last verbonden dwangsom onevenredig is. Het college heeft toegelicht dat het bij de vaststelling van de hoogte van de dwangsom is uitgegaan van dedwangsomdiehet aandeeerder aanappellante opgelegde last heeft verbondenendezevervolgens heeft verdubbeld omdat de eerdere last herhaalde- lijk is overtreden. De rechtbank heeft de hoogte van de dwangsom, mede gelet op deze toelich- ting, terecht niet onevenredig geacht. Daarbij heeft zij voorts terecht in aanmerking genomen dat van een dwangsom een zodanige prikkel moet uitgaan dat aan de last wordt voldaan. Het betoog faalt. zie www.RaadvanState.nl; ABRS 10-09-2014, nr. 201311559/1/A4 Bestemmingsplan en ontheffing op grond van Flora- en faunawet Bij besluit van17december 2013heeft de raadvan de gemeenteRheden het bestemmingsplan “Laag- SoerenOost” vastgesteld.Gelet opdeovergelegde rapportenenhet verhandelde ter zitting richt dedis- cussie tussendedeskundigenzichhoofdzakelijkop de vraag of na de realisering van het plan voor de steenuilparen voldoende foerageergebied beschik- baar is. De deskundigen vanSOVON hebben in dit verbandnaar vorengebracht dat indedoor Bureau Waardenburg gevolgde methodiek uitgegaan zou moeten worden van minimaal 9,4 ha foerageerge- bied van de categorie geschikt en niet van 6 ha. Eén van de deskundigen vanArcadis heeft ter zit- tinggestelddat 6hahetminimum isendat voor het paar aandeHarderwijkerwegbinneneenstraal van 210m rondomhet nest aanditminimumzal worden voldaan. De steenuil foerageert volgens deze des- kundigeechter tot afstandenvan300momhet nest

11

milieu

compact

dorpnodigacht. Gelet opal het voorgaande ziet de Afdeling geen aanleiding voor het oordeel dat de raadop voorhand in redelijkheid hadmoeten inzien dat voor de realisering van het plan geen onthef- fing op grond van de Ffw kan worden verleend. zie www.RaadvanState.nl; ABRS 10-09-2014, nr. 201401344/1/R6 Verzoek tot wijziging voorschriften omgevings- vergunningdoor bestuursorgaan Bij besluit van 27maart 2013 heeft het college van B&W van Utrecht op verzoek van het college van GS van Utrecht een aantal voorschriften van de geldende omgevingsvergunningen voor eenmotor- crossterrein met clubhuis aan de Isotopenweg 27 te Utrecht gewijzigd. Bij uitspraak van 30 juli 2013 heeft de rechtbank het besluit gedeeltelijk vernie- tigd. Bij brief van 8 maart 2013 heeft het college van gedeputeerde staten het college van burge- meester en wethouders verzocht een aantal aan de hierboven vermelde vergunningen verbonden voorschriften te wijzigen. Ingevolge artikel 2.27, eerste lid, vandeWabo, gelezen insamenhangmet artikel 6.7, eerste lid (oud), en bijlage I, onderdeel C, van het Besluit omgevingsrecht wordt een om- gevingsvergunning niet verleend dan nadat gede- puteerde staten hebben verklaard dat zij daartegen geen bedenkingen hebben. Ingevolge artikel 2.29, eerste lid, eerste volzin en tweede volzin onder a, kan een bestuursorgaan dat bij de totstandkoming van de omgevingsvergunning bevoegd was een verklaring als bedoeld in artikel 2.27, eerste lid, te geven het bevoegd gezag verzoeken voorschrif- ten van de omgevingsvergunning te wijzigen. Dat verzoek kan slechtsworden gedaan voor zover het betreft de activiteiten waarvoor de verklaring is ge- geven. Ingevolge artikel 2.30, eerste lid, beziet het bevoegd gezag regelmatig of de voorschriften die aan een vergunning zijn verbonden nog toereikend zijn gezien de ontwikkelingen op het gebied van de technischemogelijkheden tot bescherming van het milieu en de ontwikkelingen met betrekking tot de kwaliteit van het milieu. Ingevolge artikel 2.31, eer- ste lid, voor zover van belang, wijzigt het bevoegd gezag voorschriften van de omgevingsvergunning: a. ter uitvoering van een verzoek als bedoeld in artikel 2.29, eerste lid, tweede volzin onder a; b. indien door toepassing van artikel 2.30, eerste lid, blijkt dat de nadelige gevolgen die de inrichting voor het milieu veroorzaakt, gezien de ontwikke- ling van de technische mogelijkheden tot bescher- ming van het milieu, verder kunnen, of, gezien de

endaarbinnenzal het paar aandeHarderwijkerweg meer foerageergebied tot zijn beschikking hebben dan door SOVON als minimum wordt gehanteerd. Verderheeft dezedeskundigevanArcadis ter zitting uiteengezet dat het steenuilpaar aan de Professor Talmawegbinnen300m van zijnnest in ieder geval meerdanhetminimumvan6ha foerageergebied tot zijn beschikking houdt. Dit paar zal bij eenmogelijk voedseltekort zijn territoriumproberenuit tebreiden naar dat van het andere paar. De begrenzing van de territoria is volgens de deskundige daarom aan veranderingonderhevig. Degemiddeldeoppervlak- te van de foerageergebieden van de twee steen- uilparen is groter dan het door SOVON genoemde minimum. Gelet opdeze toelichting ter zittingende uitgebreide weerlegging van de kritiek van EcoNa- tura in het rapport vanArcadis van 27mei 2014, is deAfdeling vanoordeel dat de raaddebevindingen van Bureau Waardenburg aan zijn besluitvorming over het plan ten grondslag heeft mogen leggen. Gelet op hetgeen hiervoor onder 6.5 is vermeld, is voor de beoordeling van het voor de steenuilparen beschikbare foerageergebied door Bureau Waar- denburgmedebepalenddeuitvoeringvanhet land- schapsplandatvoorde inrichtingvanhetnoordelijke deel vanhet plangebied isopgesteld.StichtingNim- merdorNee en anderen staan op het standpunt dat de raad de uitvoering hiervan als voorwaardelijke verplichting had moeten stellen voor de ontwikke- ling van het zuidelijke deel van het plangebied. De Afdeling volgt dit standpunt niet. Gelet op het ver- weerschrift en de daarbij behorende bijlagen heeft de gemeente de uitvoering van het landschapsplan vóór de uitvoering van het plan verplicht gesteld in overeenkomstenmet de ontwikkelaar van het plan en de eigenaren van de gronden waarop het land- schapsplan betrekking heeft. Verder is het ingevol- ge artikel 3, lid3.3, van deplanregels verboden het noordelijke deel van het plangebied te gebruiken in strijdmet het landschapsplan, dat als bijlage bij de planregels is gevoegd. Ook is van belang dat de uitvoering van het landschapsplan vóór de realise- ring vanhet plan verplicht kanwordengesteld inde Ffw-ontheffing. Onder deze omstandigheden heeft de raad bij de beoordeling van de uitvoerbaarheid van het plan in het licht van de Ffw ervan mogen uitgaan dat het landschapsplan wordt uitgevoerd voordat het zuidelijkedeel vanhet plangebiedwordt bebouwd. Wat betreft mogelijke andere bevredi- gendeoplossingen isdoorStichtingNimmerdorNee en anderen onvoldoende weersproken dat, zoals de raad stelt, elders in Laag-Soeren geen ruimte is voor het aantal nieuwewoningen dat de raad inhet

12 12